نمونه دادخواست مطالبه مهریه سکه و اعسار از هزینه دادرسی

مطالبه مهریه سکه و درخواست اعسار از هزینه دادرسی، فرآیندی حقوقی است که با تنظیم و تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده آغاز می شود. این دادخواست به زوجه امکان می دهد تا حق قانونی خود را مطالبه کرده و در صورت عدم توانایی مالی، از پرداخت هزینه های سنگین دادرسی معاف گردد. در این مسیر پیچیده حقوقی، زنانی که با چالش مطالبه مهریه خود، به ویژه مهریه سکه، روبرو هستند و همزمان با دغدغه تأمین هزینه های دادرسی دست وپنجه نرم می کنند، نیازمند راهنمایی شفاف و کاربردی هستند. این راهنما با ارائه نمونه دادخواست های دقیق و توضیحات گام به گام، می کوشد تا مسیر پیش رو را روشن تر سازد و ابزارهای عملی را برای پیگیری حقوق قانونی فراهم آورد.

مهریه سکه: ماهیت، انواع و نحوه محاسبه آن

مهریه، آن تعهد مالی است که با عقد ازدواج بر ذمه زوج قرار می گیرد و نقش حمایتی مهمی برای زوجه ایفا می کند. این حق، از لحظه جاری شدن عقد، به ملکیت زن در می آید و او می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند. در میان انواع مهریه، مهریه سکه به دلیل نوسانات قیمتی و اهمیت اقتصادی آن، همواره مورد توجه بوده است. زن هنگام مطالبه می تواند عین سکه ها را درخواست کند یا معادل ریالی آن ها را به نرخ روز مطالبه نماید.

تعریف مهریه و تفاوت مهریه سکه با سایر انواع آن

مهریه، به زبان ساده، همان مالی است که مرد در هنگام عقد ازدواج به عنوان هدیه و دین به زن می بخشد. این مال می تواند شامل وجه نقد، اموال منقول یا غیرمنقول، یا حتی سکه باشد. مهریه سکه، بر خلاف مهریه هایی که به صورت وجه نقد یا املاک مشخص می شوند، همواره با نوسانات بازار طلا در ارتباط است و این ویژگی باعث می شود محاسبه و مطالبه آن پیچیدگی های خاص خود را داشته باشد.

یکی از مهم ترین تقسیم بندی ها در مهریه، به دو نوع «عندالمطالبه» و «عندالاستطاعه» بازمی گردد. در مهریه عندالمطالبه، زن هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را از همسرش طلب کند و مرد موظف به پرداخت آن است. اما در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است و زن تنها زمانی می تواند آن را مطالبه کند که ثابت شود همسرش توانایی پرداخت را دارد. غالب مهریه های سکه در ایران از نوع عندالمطالبه هستند و این موضوع، امکان مطالبه فوری آن را برای زن فراهم می سازد. علاوه بر این، مفهوم «عین مهریه» یعنی خود سکه، با «مطالبه قیمت روز آن» متفاوت است. زن می تواند صراحتاً تعداد سکه های مهریه خود را بخواهد یا بر اساس قیمت روز هر سکه، معادل ریالی آن را طلب کند.

محاسبه مهریه سکه به نرخ روز: تبصره ماده 1082 قانون مدنی

یکی از دغدغه های اصلی در مطالبه مهریه سکه، چگونگی محاسبه آن در طول زمان است. با توجه به تورم و کاهش ارزش پول، قانونگذار راهکاری برای حفظ ارزش مهریه اندیشیده است. تبصره ماده 1082 قانون مدنی به صراحت بیان می کند:

«چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.»

اگرچه این تبصره مستقیماً به مهریه وجه رایج اشاره دارد، اما رویه قضایی و دکترین حقوقی بر این باورند که در مورد مهریه سکه نیز، در صورتی که عین سکه در دسترس نباشد یا زوج توانایی تهیه عین سکه را نداشته باشد، دادگاه می تواند با استناد به این تبصره و با استفاده از شاخص های اعلامی بانک مرکزی، معادل ریالی سکه ها را به نرخ روز محاسبه و حکم به پرداخت آن صادر کند. این موضوع اهمیت بسیاری در حفظ ارزش واقعی مهریه دارد و زن را از ضرر ناشی از تورم مصون می دارد.

محدودیت 110 سکه در قانون حمایت خانواده (ماده 22) و تأثیر آن بر مطالبه

قانون حمایت خانواده مصوب 1391، در ماده 22 خود، محدودیت هایی را برای امکان بازداشت زوج به دلیل عدم پرداخت مهریه اعمال کرده است. بر اساس این ماده:

«هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکّه تمام بهارآزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (2) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.»

این ماده به این معناست که اگر مهریه زن تا 110 سکه باشد، در صورت عدم پرداخت، مرد می تواند تا زمان ادای دین، بازداشت شود. اما اگر تعداد سکه ها بیش از 110 عدد باشد، برای مازاد بر این تعداد، زن تنها در صورتی می تواند آن را مطالبه کند که ثابت شود مرد دارای اموالی است که توانایی پرداخت آن مازاد را دارد. به عبارت دیگر، برای بیش از 110 سکه، صرفاً با اثبات عدم پرداخت، نمی توان مرد را بازداشت کرد و باید «ملائت» (توانایی مالی) او اثبات شود. این بخش از قانون، تأثیر بسزایی در نحوه پیگیری مطالبه مهریه برای تعداد بالای سکه دارد و زن را در اثبات توانایی مالی همسرش، با چالش هایی روبرو می کند.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه سکه

برای مطالبه مهریه سکه، یک مسیر قانونی مشخص وجود دارد که باید به دقت طی شود. این مسیر اغلب با مراجعه به اداره ثبت آغاز شده و در صورت نیاز، به دادگاه خانواده ختم می گردد. آشنایی با این مراحل به زن کمک می کند تا با آمادگی بیشتری، حقوق خود را پیگیری کند و از سردرگمی در فرآیند قانونی جلوگیری شود.

مرحله اول: مراجعه به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی

اولین گام برای مطالبه مهریه سکه، نه از دادگاه، بلکه از اداره اجرای ثبت اسناد رسمی شروع می شود. این الزام قانونی بر اساس بند 3 ماده 28 لایحه احکام برنامه ششم توسعه ایجاد شده است که بیان می دارد تمامی دعاوی ناشی از اجرا نشدن اسناد رسمی لازم الاجرا، ابتدا باید از طریق ادارات اجرای مفاد اسناد رسمی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور رسیدگی و اجرا شود. سند ازدواج، که یک سند رسمی لازم الاجرا محسوب می شود، در همین دسته قرار می گیرد.

برای این منظور، زن (زوجه) باید با در دست داشتن مدارک زیر به دفترخانه محل تنظیم عقد (یا دفترخانه اسناد رسمی) مراجعه و درخواست صدور اجراییه نماید:

• اصل و کپی سند ازدواج
• اصل و کپی شناسنامه
• اصل و کپی کارت ملی

پس از ارائه درخواست، دفترخانه مربوطه اجراییه را صادر و به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی ارسال می کند. اداره ثبت نیز پس از طی تشریفات قانونی، اجراییه را به زوج ابلاغ می نماید. در این مرحله، زن می تواند درخواست توقیف اموال منقول و غیرمنقول همسرش را که شناسایی کرده است، به اداره ثبت ارائه دهد. در صورت شناسایی اموال، اداره ثبت اقدام به توقیف آن ها می کند. اما اگر زوج هیچ مالی برای توقیف نداشته باشد و یا اموال شناسایی شده برای پرداخت مهریه کافی نباشد، اداره ثبت گواهی عدم امکان وصول مهریه را صادر می نماید. این گواهی برای مرحله بعدی و مراجعه به دادگاه خانواده اهمیت حیاتی دارد.

مرحله دوم: تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده

زمانی که مراجعه به اداره ثبت نتیجه ای در بر نداشته باشد (یعنی گواهی عدم امکان وصول مهریه صادر شده باشد) یا در شرایط خاصی مانند مطالبه مهریه پس از فوت زوج، زن مجبور است برای پیگیری مهریه خود به دادگاه خانواده مراجعه کند. این مرحله، آغاز فرآیند قضایی برای مطالبه مهریه است.

چه زمانی نیاز به مراجعه به دادگاه خانواده است؟

• در صورتی که اداره ثبت، پس از اقدامات لازم، گواهی عدم امکان وصول مهریه را صادر کند.
• اگر زن بخواهد علاوه بر مهریه، موضوعات دیگری مانند نفقه، اجرت المثل، یا حضانت را نیز مطرح کند که در صلاحیت دادگاه خانواده است.
• در مواقعی که مهریه بعد از فوت زوج از اموال متوفی مطالبه می شود.

صلاحیت محلی دادگاه: دادگاهی که صالح به رسیدگی به پرونده مهریه است، معمولاً دادگاه محل اقامت زوج یا محل وقوع عقد (محل تنظیم سند ازدواج) است. این موضوع می تواند برای زنانی که در شهری غیر از محل زندگی همسر یا محل عقد ساکن هستند، اهمیت داشته باشد.

نحوه ثبت دادخواست: تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. زن باید با در دست داشتن مدارک لازم، به این دفاتر مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم و ثبت کند. مدارک مورد نیاز شامل سند ازدواج، شناسنامه و کارت ملی، و در صورت نیاز، گواهی عدم امکان وصول مهریه از اداره ثبت است. پس از ثبت، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع شده و تاریخ رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می گردد. پیگیری پرونده معمولاً از طریق سامانه ثنا امکان پذیر است.

اعسار از هزینه دادرسی مهریه: چرا، چگونه و برای چه کسی؟

گاهی اوقات، مطالبه حق قانونی مانند مهریه، خود به مانعی تبدیل می شود: هزینه های بالای دادرسی. بسیاری از زنان به دلیل مشکلات مالی، از پرداخت این هزینه ها ناتوان هستند و همین موضوع می تواند آن ها را از پیگیری حقوقشان بازدارد. اما قانون برای این دغدغه نیز راهکاری اندیشیده است: «اعسار از هزینه دادرسی».

تعریف اعسار از هزینه دادرسی و مبانی قانونی آن

«اعسار» در لغت به معنای تنگدستی و عدم توانایی مالی است. در اصطلاح حقوقی، اعسار از هزینه دادرسی به این معناست که فردی (خواهان یا خوانده) به دلیل عدم تمکن مالی، قادر به پرداخت هزینه های مربوط به رسیدگی قضایی نیست و از دادگاه تقاضا می کند که از پرداخت این هزینه ها معاف شود یا پرداخت آن ها به زمان دیگری موکول گردد. این امکان قانونی، در ماده ۵ قانون حمایت خانواده و همچنین ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است.

ماده ۵ قانون حمایت خانواده بیان می دارد: «در صورت عدم تمکن مالی هر یک از اصحاب دعوی دادگاه می تواند پس از احراز مراتب و با توجه به اوضاع و احوال، وی را از پرداخت هزینه دادرسی، حق الزحمه کارشناسی، حق الزحمه داوری و سایر هزینه ها معاف یا پرداخت آنها را به زمان اجرای حکم موکول کند.»

تفاوت اعسار خواهان (زن) از هزینه دادرسی با اعسار خوانده (مرد) از پرداخت مهریه: باید دقت داشت که اعسار از هزینه دادرسی که زن (خواهان) آن را مطرح می کند، با درخواست اعسار مرد (خوانده) از پرداخت مهریه (که پس از صدور حکم مهریه مطرح می شود) کاملاً متفاوت است. اعسار زن، به عدم توانایی او در پرداخت هزینه های شروع و ادامه دعوا مربوط می شود، در حالی که اعسار مرد، به عدم توانایی او در پرداخت اصل مهریه پس از محکومیت اشاره دارد.

شرایط و مدارک مورد نیاز برای درخواست اعسار از هزینه دادرسی

برای اینکه دادگاه درخواست اعسار از هزینه دادرسی را بپذیرد، زن باید شرایط مشخصی را احراز و مدارک لازم را ارائه دهد. این شرایط به شرح زیر است:

1. عدم توانایی مالی: مهمترین شرط، این است که خواهان واقعاً توانایی پرداخت هزینه های دادرسی را نداشته باشد. این موضوع باید برای دادگاه محرز شود.
2. استشهادیه اعسار: این سند یکی از مهمترین مدارک است. استشهادیه، برگه ای است که در آن حداقل دو نفر شاهد که از وضعیت مالی خواهان مطلع هستند، کتباً شهادت می دهند که خواهان قادر به پرداخت هزینه های دادرسی نیست. این گواهان باید شرایط قانونی را داشته باشند و شهادت آن ها در دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد. نحوه تنظیم استشهادیه بسیار مهم است و باید دقیقاً مشخصات گواهان، خواهان و موضوع اعسار در آن درج شود.
3. لیست کامل اموال و دارایی ها: خواهان باید لیست کاملی از تمامی اموال منقول و غیرمنقول، وجوه نقد، سهام، اوراق بهادار، مطالبات و هر نوع دارایی دیگری که در اختیار دارد، به دادگاه ارائه دهد. عدم صداقت در این لیست می تواند به رد درخواست اعسار منجر شود.
4. سایر مستندات دال بر عدم توانایی مالی: این مستندات می توانند شامل گواهی بیکاری، فیش حقوقی با مبلغ پایین، مدارک مربوط به هزینه های سنگین درمانی، یا هر سندی باشد که نشان دهنده عدم کفاف درآمد برای تأمین معاش و پرداخت هزینه های دادرسی است.

فرآیند رسیدگی به درخواست اعسار و نتایج آن

پس از تقدیم دادخواست اعسار (که می تواند همزمان با دادخواست مهریه یا به صورت مستقل ارائه شود)، دادگاه به آن رسیدگی می کند. این فرآیند معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. جلسه رسیدگی: دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به درخواست اعسار تعیین می کند. در این جلسه، خواهان و گواهان او (شهود استشهادیه) حاضر می شوند تا در مورد وضعیت مالی خواهان شهادت دهند. دادگاه نیز ممکن است سؤالاتی از آن ها بپرسد.
2. تحقیق محلی: در برخی موارد، دادگاه ممکن است برای احراز وضعیت مالی خواهان، دستور تحقیق محلی صادر کند. در این صورت، مأمورین دادگاه به محل زندگی خواهان مراجعه کرده و از همسایگان یا افراد مطلع محلی، در مورد وضعیت مالی او تحقیق می کنند.
3. صدور رأی: پس از بررسی مدارک و شنیدن اظهارات گواهان و در صورت لزوم انجام تحقیق محلی، دادگاه رأی خود را در مورد درخواست اعسار صادر می کند.

نتایج رسیدگی:

• پذیرش اعسار: در صورت پذیرش درخواست اعسار، خواهان از پرداخت هزینه های دادرسی معاف می شود. این معافیت می تواند به صورت کامل باشد یا اینکه دادگاه حکم به تقسیط هزینه ها بدهد. در صورتی که اعسار پذیرفته شود، زن می تواند پرونده مطالبه مهریه خود را بدون پرداخت هزینه های دادرسی یا با پرداخت اقساطی آن، پیگیری کند.
• رد اعسار: اگر دادگاه تشخیص دهد که خواهان توانایی پرداخت هزینه های دادرسی را دارد یا مدارک ارائه شده کافی نیست، درخواست اعسار را رد می کند. در این صورت، خواهان موظف است تمام هزینه های دادرسی را پرداخت کند و در غیر این صورت، پرونده او ممکن است مختومه شود. رأی رد اعسار قابل اعتراض در مرجع بالاتر است.

نمونه دادخواست های کاربردی مطالبه مهریه سکه و اعسار از هزینه دادرسی

تنظیم یک دادخواست حقوقی، به خصوص در مورد مهریه و اعسار، نیازمند دقت فراوان و آشنایی با جزئیات قانونی است. یک دادخواست دقیق و کامل، می تواند مسیر پرونده را هموارتر کند و شانس موفقیت را افزایش دهد. در این بخش، به نکات مهم در تنظیم دادخواست و چندین نمونه کاربردی اشاره می شود تا زنانی که در این مسیر قرار گرفته اند، بتوانند با دید بهتری اقدام کنند.

نکات مهم و مشترک در تنظیم تمامی دادخواست ها

قبل از پرداختن به نمونه دادخواست ها، یادآوری چند نکته اساسی که در تمامی دادخواست ها باید رعایت شود، ضروری است:

1. دقت در مشخصات خواهان و خوانده: باید تمامی اطلاعات هویتی شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، آدرس دقیق پستی و کد پستی خواهان (زن) و خوانده (مرد) به صورت کامل و صحیح در دادخواست درج شود.
2. موضوع خواسته: خواسته باید به صورت واضح و مشخص بیان شود. مثلاً مطالبه تعداد … سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز و درخواست اعسار از هزینه دادرسی.
3. پیوست مدارک و منضمات: تمامی مدارکی که ادعاهای شما را اثبات می کنند (مانند سند ازدواج، گواهی عدم امکان وصول مهریه از ثبت، استشهادیه اعسار و…) باید به عنوان منضمات به دادخواست پیوست شوند. هر مدرک باید رونوشت برابر اصل شده باشد.
4. تقویم مهریه سکه: در دادخواست های مطالبه مهریه، لازم است که خواسته به ارزش ریالی تقویم شود. اگرچه مهریه سکه است، اما برای محاسبه هزینه دادرسی و تعیین نصاب رسیدگی، باید معادل ریالی آن (به صورت تخمینی و بر اساس قیمت روز) در دادخواست قید شود. این به معنای مطالبه عین سکه نیست، بلکه صرفاً برای فرآیند اداری و هزینه ای دادگاه است.
5. خسارات دادرسی: فراموش نکنید که در صورت موفقیت در پرونده، حق دارید تمامی هزینه های دادرسی، شامل هزینه تمبر، حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) و سایر خسارات مرتبط را نیز از خوانده مطالبه کنید.
6. تأمین خواسته: در مواردی که نگرانی از انتقال اموال توسط زوج برای فرار از پرداخت مهریه وجود دارد، می توان همزمان با دادخواست مهریه، درخواست «قرار تأمین خواسته» را نیز مطرح کرد. این قرار به دادگاه اجازه می دهد که پیش از رسیدگی به اصل دعوا، اموالی از خوانده را توقیف کند تا در صورت صدور حکم، امکان اجرای آن فراهم باشد.

---

نمونه دادخواست 1: مطالبه مهریه سکه (تعداد مشخص) و اعسار از هزینه دادرسی

این نمونه، رایج ترین نوع دادخواست برای زنانی است که مهریه آن ها سکه است و توانایی پرداخت هزینه های دادرسی را ندارند. در این دادخواست، زن همزمان با مطالبه مهریه، درخواست معافیت یا تقسیط هزینه های دادرسی را نیز مطرح می کند.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خوانده]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود]

خواسته:

1. مطالبه تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز.
2. صدور حکم بر پذیرش اعسار از پرداخت هزینه دادرسی.
3. مطالبه تمامی خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، و…).

دلایل و منضمات:

1. کپی برابر اصل شده سند ازدواج به شماره [شماره] مورخ [تاریخ].
2. کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی خواهان.
3. استشهادیه شهود مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی (پیوست).
4. فهرست اموال و دارایی های خواهان (پیوست).
5. [هر سند دیگری دال بر عدم تمکن مالی]

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام خواهان] در تاریخ [تاریخ عقد] به موجب سند نکاحیه شماره [شماره سند] صادره از دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه] شهرستان [نام شهرستان] با مهریه [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به عقد دائم خوانده محترم، آقای/خانم [نام خوانده] درآمده ام. با عنایت به اینکه مهریه اینجانب از نوع عندالمطالبه بوده و علی رغم مراجعات مکرر، خوانده تاکنون از پرداخت آن خودداری نموده است، لذا تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی (یا معادل ریالی آن به نرخ روز) به علاوه تمامی خسارات دادرسی را دارم.

همچنین، با توجه به وضعیت مالی نامناسب اینجانب و عدم توانایی در تأمین هزینه های سنگین دادرسی، مستنداً به ماده 5 قانون حمایت خانواده و ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی، بدواً تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را استدعا دارم. لیست اموال و استشهادیه اعسار نیز به پیوست تقدیم می گردد.

با تشکر و احترام فراوان

[امضاء خواهان/وکیل خواهان]

دانلود فایل Word و PDF (باید در دسترس کاربر قرار گیرد)

نمونه دادخواست 2: مطالبه مهریه سکه (تعداد مشخص) به همراه تامین خواسته و اعسار از هزینه دادرسی

این دادخواست برای مواردی مناسب است که زن نگران انتقال اموال توسط همسرش برای فرار از دین باشد. با درخواست تأمین خواسته، می توان قبل از صدور حکم نهایی، اموال زوج را توقیف کرد.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خوانده]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود]

خواسته:

1. صدور قرار تأمین خواسته معادل [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز از اموال خوانده قبل از ابلاغ.
2. مطالبه تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز.
3. صدور حکم بر پذیرش اعسار از پرداخت هزینه دادرسی.
4. مطالبه تمامی خسارات دادرسی.

دلایل و منضمات:

1. کپی برابر اصل شده سند ازدواج.
2. کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی خواهان.
3. استشهادیه شهود مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی (پیوست).
4. فهرست اموال و دارایی های خواهان (پیوست).
5. [اسناد دال بر وجود خطر تضییع اموال (در صورت وجود)]

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام خواهان] به موجب سند نکاحیه شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ عقد] با مهریه [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به عقد دائم خوانده محترم درآمده ام. با توجه به اینکه مهریه اینجانب عندالمطالبه بوده و خوانده از پرداخت آن امتناع می ورزد، و با عنایت به اینکه شواهدی مبنی بر قصد خوانده برای انتقال اموال و فرار از دین وجود دارد، مستنداً به مواد 108 و 117 قانون آیین دادرسی مدنی، بدواً تقاضای صدور قرار تأمین خواسته معادل مهریه فوق از اموال خوانده، حتی قبل از ابلاغ، مورد استدعاست.

پس از صدور قرار تأمین خواسته، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز و کلیه خسارات دادرسی را دارم. همچنین، به دلیل عدم توانایی مالی در تأمین هزینه های دادرسی، مستنداً به قوانین مربوطه، تقاضای صدور حکم بر اعسار از پرداخت این هزینه ها را نیز تقدیم می نمایم.

با تشکر و احترام فراوان

[امضاء خواهان/وکیل خواهان]

دانلود فایل Word و PDF (باید در دسترس کاربر قرار گیرد)

نمونه دادخواست 3: مطالبه مهریه سکه (تعداد مشخص) بعد از صدور گواهی عدم امکان وصول از ثبت و اعسار

این دادخواست زمانی کاربرد دارد که زن ابتدا از طریق اداره ثبت اقدام کرده، اما به دلیل عدم وجود اموال یا عدم کفایت آن ها، گواهی عدم امکان وصول مهریه از ثبت دریافت کرده و اکنون برای مطالبه باقی مانده یا کل مهریه به دادگاه مراجعه می کند.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خواهان]

خوانده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خوانده]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود]

خواسته:

1. مطالبه تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به نرخ روز.
2. صدور حکم بر پذیرش اعسار از پرداخت هزینه دادرسی.
3. مطالبه تمامی خسارات دادرسی.

دلایل و منضمات:

1. کپی برابر اصل شده سند ازدواج.
2. کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی خواهان.
3. گواهی عدم امکان وصول مهریه به شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ] صادره از اداره اجرای ثبت اسناد رسمی [نام شهرستان] (پیوست).
4. استشهادیه شهود مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی (پیوست).
5. فهرست اموال و دارایی های خواهان (پیوست).

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام خواهان] در تاریخ [تاریخ عقد] به موجب سند نکاحیه شماره [شماره سند] مورخ [تاریخ] با مهریه [تعداد] سکه تمام بهار آزادی به عقد دائم خوانده محترم درآمده ام. با توجه به عندالمطالبه بودن مهریه و عدم پرداخت آن توسط خوانده، اینجانب در تاریخ [تاریخ مراجعه به ثبت] از طریق اداره اجرای ثبت اسناد رسمی شهرستان [نام شهرستان] اقدام به مطالبه مهریه نمودم. اما با توجه به عدم شناسایی اموال کافی از سوی خوانده، اداره مذکور گواهی عدم امکان وصول مهریه به شماره [شماره گواهی] را صادر و پیوست می گردد.

لذا، با استناد به گواهی فوق و سایر مدارک پیوستی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی (یا معادل ریالی آن به نرخ روز) و کلیه خسارات دادرسی را دارم.

همچنین، با توجه به عدم توانایی مالی اینجانب در پرداخت هزینه های دادرسی، مستنداً به ماده 5 قانون حمایت خانواده و ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای صدور حکم بر اعسار از پرداخت این هزینه ها را نیز تقدیم می نمایم. استشهادیه و لیست اموال نیز به پیوست ارائه می شود.

با تشکر و احترام فراوان

[امضاء خواهان/وکیل خواهان]

دانلود فایل Word و PDF (باید در دسترس کاربر قرار گیرد)

نمونه دادخواست 4: دادخواست اعسار از هزینه دادرسی به صورت مستقل

این دادخواست برای زمانی است که پرونده اصلی مطالبه مهریه قبلاً مطرح شده و اکنون زن تنها قصد دارد درخواست اعسار از هزینه دادرسی را مطرح کند.

خواهان: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل، آدرس و شماره ملی خواهان]

خوانده: [دادگاه/صندوق دادگستری (در برخی موارد، دادگاه خود خوانده محسوب می شود یا طرف دعوا در اعسار، صندوق دادگستری است)]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود]

خواسته: صدور حکم بر پذیرش اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده اصلی]

دلایل و منضمات:

1. کپی برابر اصل شده دادخواست اصلی مطالبه مهریه (یا رأی صادره در صورت لزوم).
2. کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی خواهان.
3. استشهادیه شهود مبنی بر اعسار از پرداخت هزینه دادرسی (پیوست).
4. فهرست اموال و دارایی های خواهان (پیوست).
5. [هر سند دیگری دال بر عدم تمکن مالی]

شرح دادخواست:

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام خواهان] در حال حاضر پرونده ای با خواسته مطالبه مهریه به شماره کلاسه [شماره کلاسه پرونده] در آن شعبه محترم در جریان رسیدگی دارم. با توجه به وضعیت نامساعد مالی اینجانب و عدم توانایی در پرداخت هزینه های مربوط به این پرونده (اعم از هزینه دادرسی، کارشناسی و…)، مستنداً به ماده 5 قانون حمایت خانواده و ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر اعسار از پرداخت کلیه هزینه های دادرسی مربوط به پرونده فوق الذکر را دارم.

استشهادیه شهود و لیست کامل اموال و دارایی های اینجانب که مبین عدم تمکن مالی است، به پیوست تقدیم می گردد.

با تشکر و احترام فراوان

[امضاء خواهان/وکیل خواهان]

دانلود فایل Word و PDF (باید در دسترس کاربر قرار گیرد)

نمونه استشهادیه اعسار از هزینه دادرسی

استشهادیه اعسار، سند مهمی است که توسط شهود تنظیم می شود و در آن، وضعیت مالی خواهان را تأیید می کنند. این فرم باید با دقت تکمیل شود.

نام و نام خانوادگی خواهان: [نام و نام خانوادگی خواهان]

نام و نام خانوادگی خوانده: [نام و نام خانوادگی خوانده]

موضوع: استشهادیه اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

متن استشهادیه:

ما امضاکنندگان ذیل، با مشخصات کامل مندرج در این استشهادیه، با آگاهی کامل از مفاد قانونی سوگند شهادت و با رعایت صداقت و حسن نیت، بدین وسیله شهادت می دهیم که:

خواهان محترم، خانم/آقا [نام و نام خانوادگی خواهان]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی] و ساکن [آدرس کامل]، از وضعیت مالی مطلوبی برخوردار نیستند و با توجه به شغل [شغل خواهان] و میزان درآمد [میزان درآمد تقریبی یا نداشتن درآمد] و همچنین هزینه های زندگی و معیشت ایشان، در حال حاضر قادر به پرداخت هزینه های مربوط به دادرسی (اعم از هزینه تمبر، کارشناسی و…) در پرونده مطالبه مهریه (یا سایر پرونده ها) نمی باشند.

این شهادت بر اساس آگاهی و شناخت کامل ما از وضعیت زندگی و مالی ایشان و بدون هیچ گونه اکراه و اجبار صورت گرفته است و در صورت لزوم، آماده حضور در محضر دادگاه و ادای شهادت رسمی می باشیم.

مشخصات و امضای شهود:

شاهد 1:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شاهد 1]
• نام پدر: [نام پدر شاهد 1]
• شماره ملی: [شماره ملی شاهد 1]
• شغل: [شغل شاهد 1]
• آدرس: [آدرس کامل شاهد 1]
• امضا:

شاهد 2:

• نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی شاهد 2]
• نام پدر: [نام پدر شاهد 2]
• شماره ملی: [شماره ملی شاهد 2]
• شغل: [شغل شاهد 2]
• آدرس: [آدرس کامل شاهد 2]
• امضا:

تاریخ: [تاریخ تنظیم استشهادیه]

دانلود فایل Word و PDF (باید در دسترس کاربر قرار گیرد)

سوالات متداول

آیا می توان همزمان دادخواست مهریه و اعسار را تقدیم کرد؟

بله، در قانون این امکان پیش بینی شده است که زن می تواند همزمان با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه، دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را نیز به دادگاه ارائه دهد. در این صورت، دادگاه ابتدا به درخواست اعسار رسیدگی می کند و در صورت پذیرش، ادامه رسیدگی به پرونده مهریه بدون نیاز به پرداخت هزینه ها (یا با تقسیط آن) انجام می شود.

مدارک لازم برای اثبات اعسار دقیقا شامل چه مواردی است؟

مدارک اصلی برای اثبات اعسار شامل استشهادیه اعسار با امضای حداقل دو شاهد که از وضعیت مالی خواهان مطلع هستند، لیست کامل اموال و دارایی های خواهان (شامل منقول، غیرمنقول، حساب های بانکی، سهام و غیره)، و در صورت وجود، مدارکی دال بر عدم توانایی مالی مانند گواهی بیکاری، فیش حقوقی پایین، اجاره نامه، قبوض سنگین و اسناد مربوط به بیماری یا هزینه های خاص زندگی است. هرچه مدارک اثباتی بیشتر و مستندتر باشند، شانس پذیرش اعسار بالاتر می رود.

چند شاهد برای استشهادیه اعسار لازم است؟

برای استشهادیه اعسار، طبق قانون حداقل دو شاهد مورد نیاز است. این شهود باید از وضعیت مالی و معیشتی خواهان آگاهی کافی داشته باشند و در صورت لزوم، در دادگاه حاضر شده و شهادت خود را تأیید کنند.

آیا سکه به نرخ روز محاسبه می شود یا باید عین سکه مطالبه شود؟

این موضوع به نظر خواهان و شرایط پرونده بستگی دارد. زن می تواند عین سکه های مهریه را مطالبه کند. اما اگر زوج توانایی پرداخت عین سکه را نداشته باشد، یا تعداد سکه ها زیاد باشد و تهیه عین آن دشوار باشد، دادگاه می تواند بر اساس تبصره ماده 1082 قانون مدنی و با استفاده از شاخص های بانک مرکزی، حکم به پرداخت معادل ریالی سکه ها به نرخ روز صادر کند. رویه قضایی اغلب به سمت محاسبه نرخ روز می رود تا ارزش واقعی مهریه حفظ شود.

در صورت عدم پذیرش اعسار، چه باید کرد؟

اگر دادگاه درخواست اعسار را رد کند، زن موظف به پرداخت هزینه های دادرسی خواهد بود. در این صورت، ابتدا می تواند به رأی دادگاه بدوی اعتراض کند و پرونده را به دادگاه تجدیدنظر بفرستد. اگر رأی رد اعسار در مراحل بالاتر نیز تأیید شود، زن مجبور به پرداخت هزینه ها است. در غیر این صورت، پرونده مطالبه مهریه ممکن است به دلیل عدم پرداخت هزینه ها مختومه شود. در چنین شرایطی، مشاوره با وکیل متخصص برای بررسی راهکارهای جایگزین یا تلاش مجدد برای اعسار در آینده، بسیار توصیه می شود.

اگر زوج هیچ مالی نداشته باشد، آیا می توان مهریه را مطالبه کرد؟

بله، مهریه یک دین است و زن حق مطالبه آن را دارد، حتی اگر زوج هیچ مالی نداشته باشد. در این صورت، اگر مهریه تا 110 سکه باشد، زن می تواند از طریق دادگاه درخواست صدور حکم جلب یا بازداشت همسرش را تا زمان ادای دین داشته باشد. اما اگر مهریه بیش از 110 سکه باشد، برای مازاد بر این مقدار، تنها در صورت اثبات ملائت (توانایی مالی) زوج، امکان مطالبه و اجرا وجود دارد و بازداشت ممکن نیست. در هر حال، پرونده باز می ماند تا هر زمان که زوج صاحب مالی شد، مهریه از آن محل وصول گردد.

تفاوت مهریه بعد از فوت زن با مهریه بعد از فوت مرد چیست؟

مهریه بعد از فوت زن: با فوت زن، مالکیت مهریه به ورثه او منتقل می شود. ورثه (شامل فرزندان، پدر و مادر) می توانند با تقدیم گواهی حصر وراثت به همراه سند ازدواج، مهریه متوفی را از همسرش (زوج) مطالبه کنند. در این حالت، مهریه جزو ترکه متوفی محسوب شده و بین ورثه تقسیم می گردد.

مهریه بعد از فوت مرد: در صورت فوت مرد (زوج)، مهریه زن جزو دیون ممتازه متوفی محسوب می شود و زن می تواند آن را از ماترک (اموال به جا مانده) همسرش مطالبه کند، حتی قبل از تقسیم ارث بین ورثه. در این حالت نیز زن باید با ارائه سند ازدواج و گواهی فوت، دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده ارائه دهد. مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، پس از فوت زوج امکان پذیر نیست و باید مستقیماً از طریق دادگاه اقدام شود.

آیا برای مطالبه مهریه و اعسار حتماً به وکیل نیاز است؟

اگرچه قانون، الزامی برای داشتن وکیل در پرونده های مطالبه مهریه و اعسار قائل نشده است و زن می تواند شخصاً اقدامات لازم را انجام دهد، اما با توجه به پیچیدگی های فرآیند حقوقی، آشنایی با قوانین و رویه های دادگاه، تنظیم صحیح دادخواست و دفاع مناسب، کمک گرفتن از یک وکیل متخصص خانواده بسیار توصیه می شود. وکیل می تواند شانس موفقیت پرونده را به طور چشمگیری افزایش دهد و از اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کند. حضور وکیل می تواند به زن این اطمینان خاطر را بدهد که حقوقش به بهترین نحو ممکن پیگیری خواهد شد.

نتیجه گیری و توصیه پایانی

مطالبه مهریه سکه و پیگیری اعسار از هزینه دادرسی، می تواند یکی از پر چالش ترین مراحل زندگی برای یک زن باشد. این فرآیند، با جزئیات قانونی فراوان، مراحل اداری پیچیده و نیاز به مستندات دقیق همراه است. در این مسیر، آگاهی از حقوق، شناخت مراحل قانونی و در اختیار داشتن ابزارهای مناسب، نقش حیاتی در موفقیت ایفا می کند. از ابتدای مراجعه به اداره ثبت تا تقدیم دادخواست در دادگاه خانواده و پیگیری درخواست اعسار، هر گام نیازمند دقت و بینش حقوقی است.

با وجود راهنمایی ها و نمونه دادخواست های موجود، نباید از پیچیدگی ها و ظرافت های خاص هر پرونده غافل شد. هر موقعیت، ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد که ممکن است نیازمند رویکردی متفاوت باشد. از این رو، برای افزایش شانس موفقیت و جلوگیری از هرگونه اشتباه احتمالی که ممکن است به ضرر شما تمام شود، توصیه قاطع این است که پیش از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایید.

وکلای متخصص با تجربه و دانش کافی، می توانند شما را در تمامی مراحل این فرآیند همراهی کنند، از تنظیم دقیق دادخواست و استشهادیه اعسار گرفته تا ارائه دفاعیات مستدل در دادگاه. آن ها می توانند به شما کمک کنند تا از تمامی حقوق قانونی خود آگاه شوید و بهترین استراتژی را برای دستیابی به نتیجه مطلوب اتخاذ کنید. این مشاوره تخصصی، سرمایه گذاری برای آرامش خاطر و احقاق حق شماست. اکنون می توانید برای دریافت مشاوره تخصصی و گام نهادن در این مسیر با اطمینان بیشتر، با متخصصین حقوقی تماس حاصل نمایید.