مهریه 14 سکه شد

شایعات و اخبار پیرامون «قانون مهریه ۱۴ سکه» سوالات و نگرانی های بسیاری را ایجاد کرده است؛ اما واقعیت آن است که طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، هنوز به تصویب نهایی نرسیده و قانون نیست. در حال حاضر، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده که سقف ۱۱۰ سکه را برای ضمانت اجرای کیفری مهریه تعیین کرده، همچنان معتبر و لازم الاجراست و تمامی مهریه های پیشین و آتی، تحت همین ضابطه قانونی محاسبه و مطالبه می شوند.

زندگی مشترک، پیوندی عمیق و سرشار از تعهدات متقابل است که بر بستر قوانین و سنت ها بنا می شود. در فرهنگ ایران، مهریه همواره جایگاه ویژه ای داشته، نه تنها به عنوان یک حق مالی برای زن، بلکه به منزله پشتوانه ای برای آغاز و تداوم زندگی مشترک. اما در سال های اخیر، با بالا رفتن قیمت سکه و افزایش پرونده های مطالبه مهریه، این موضوع به یکی از چالش های اصلی جامعه تبدیل شده است. بحث ها درباره طرح هایی برای تعدیل قوانین مهریه، به ویژه «مهریه ۱۴ سکه»، افکار عمومی را به خود مشغول کرده و ابهامات زیادی را به همراه داشته است.

برای بسیاری از زوجین جوان که در آستانه ازدواج قرار دارند، یا زنانی که قصد مطالبه مهریه خود را دارند و مردانی که درگیر پرونده های مهریه هستند، دانستن واقعیت های قانونی اهمیت حیاتی دارد. این مقاله تلاش می کند تا با رویکردی جامع و تحلیلی، پرده از ابهامات برداشته و اطلاعاتی دقیق و کاربردی ارائه دهد تا هر فردی بتواند تصمیماتی آگاهانه در این زمینه بگیرد. با بررسی وضعیت فعلی طرح ها، قوانین موجود و چالش های عملی، مسیر روشنی برای درک عمیق تر از موضوع مهریه پیش روی خوانندگان قرار خواهد گرفت.

شفاف سازی وضعیت طرح مهریه ۱۴ سکه: از شایعه تا واقعیت

شنیده ها و بحث هایی که در محافل عمومی و رسانه ها مطرح می شود، گاهی اوقات می تواند به ابهامات و سردرگمی ها دامن بزند. در مورد «مهریه ۱۴ سکه» نیز چنین وضعیتی وجود دارد. بسیاری از افراد تصور می کنند که قانونی جدید با این مضمون به تصویب رسیده و لازم الاجراست، اما واقعیت چیز دیگری است. برای درک صحیح این موضوع، باید به منشأ خبر و روند قانونی تصویب طرح ها و لوایح در کشورمان نگاهی بیندازیم.

منشأ خبر: از کجا بحث ۱۴ سکه شروع شد؟

ماجرای «مهریه ۱۴ سکه» از طرحی پیشنهادی در مجلس شورای اسلامی آغاز شد. نمایندگان مجلس، با مشاهده چالش های اجتماعی و اقتصادی ناشی از مهریه های سنگین و افزایش آمار زندانیان مهریه، به فکر ارائه راهکاری برای تعدیل این وضعیت افتادند. هدف اصلی از این طرح، کاهش تعداد مردانی بود که به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه به زندان می افتند. این طرح در واقع به دنبال محدود کردن میزان مهریه نبود، بلکه سعی داشت تا سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه را کاهش دهد. این یعنی برای تعداد مشخصی از سکه (در این طرح ۱۴ سکه)، قانون حمایت کیفری را در نظر می گرفت و برای مازاد آن، صرفاً ضمانت اجرای حقوقی را ملاک قرار می داد.

روند قانونی تصویب یک طرح یا لایحه

تصویب یک طرح یا لایحه در مجلس شورای اسلامی، فرآیندی پیچیده و زمان بر است که مراحل متعددی را در بر می گیرد. این فرآیند معمولاً شامل موارد زیر می شود:

1. ارائه طرح: طرح توسط نمایندگان مجلس یا لایحه توسط دولت ارائه می شود.
2. بررسی در کمیسیون تخصصی: طرح یا لایحه به کمیسیون های مربوطه (مثلاً کمیسیون قضایی و حقوقی) ارجاع داده می شود تا جزئیات آن مورد بررسی قرار گیرد. در این مرحله، کارشناسان، حقوقدانان و نمایندگان گروه های مختلف نظرات خود را ارائه می دهند.
3. تصویب در صحن علنی مجلس: پس از بررسی در کمیسیون، طرح یا لایحه برای رأی گیری به صحن علنی مجلس ارائه می شود. نمایندگان پس از بحث و تبادل نظر، به آن رأی موافق یا مخالف می دهند.
4. تأیید شورای نگهبان: در صورت تصویب در مجلس، طرح یا لایحه برای بررسی از نظر عدم مغایرت با شرع و قانون اساسی به شورای نگهبان فرستاده می شود. این شورا ممکن است آن را تأیید کند یا ایراداتی وارد سازد که در این صورت، طرح یا لایحه برای اصلاح به مجلس بازگردانده می شود.
5. ابلاغ و اجرا: پس از تأیید نهایی توسط شورای نگهبان، قانون جدید توسط رئیس جمهور یا رئیس مجلس برای اجرا ابلاغ می شود.

وضعیت فعلی طرح کاهش مهریه به ۱۴ سکه

با توجه به مراحل قانونی ذکر شده، لازم است تأکید شود که طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، هنوز مراحل قانونی خود را به طور کامل طی نکرده و به تصویب نهایی نرسیده است. این طرح ممکن است در کمیسیون ها در حال بررسی باشد یا در مراحل اولیه طرح و بحث قرار گرفته باشد، اما تا به امروز هیچ خبر رسمی مبنی بر تصویب آن در صحن علنی مجلس و تأیید شورای نگهبان منتشر نشده است. بنابراین، تمامی اخباری که از «تصویب قانون جدید مهریه ۱۴ سکه» سخن می گویند، صرفاً شایعاتی بی اساس یا برداشت های نادرست از مراحل اولیه یک طرح هستند.

«در حال حاضر، قانون فعلی کشورمان در خصوص مهریه، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده است که سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی را برای ضمانت اجرای کیفری تعیین می کند و همچنان معتبر و قابل اجراست.»

این یعنی، اگر مهریه ای تا ۱۱۰ سکه تعیین شده باشد، زن می تواند در صورت عدم پرداخت آن، تقاضای جلب مرد را کند و مرد تا زمان پرداخت یا اثبات اعسار، ممکن است زندانی شود. برای مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه، تنها در صورتی مرد ملزم به پرداخت مازاد می شود که ملائت و توانایی مالی او اثبات گردد. این امر نشان می دهد که اطلاع رسانی دقیق و معتبر در این زمینه تا چه حد اهمیت دارد تا افراد از حقوق و تکالیف خود آگاه باشند و دچار سردرگمی نشوند.

قوانین فعلی مهریه در ایران: قانون ۱۱۰ سکه و ابعاد آن

با توجه به وضعیت طرح ۱۴ سکه، لازم است نگاهی عمیق تر به قوانین فعلی مهریه در ایران بیندازیم. قانون حاکم بر این موضوع، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده است که در سال ۱۳۹۲ تصویب شده و جزئیات مهمی را در خصوص مطالبه و پرداخت مهریه مشخص می کند. این قانون، نقطه عطفی در مواجهه با پرونده های مهریه محسوب می شود و درک آن برای تمامی افراد مرتبط ضروری است.

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده چیست؟

ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده به صراحت بیان می دارد: «هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.»

این ماده دو نکته کلیدی را روشن می کند:

1. حد نصاب ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری (امکان جلب):
   برای مهریه هایی که تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی (یا معادل آن) تعیین شده اند، در صورت عدم پرداخت از سوی زوج، زوجه می تواند از طریق مراجع قضایی اقدام کرده و امکان جلب و بازداشت زوج وجود خواهد داشت. این ۱۱۰ سکه به عنوان حداقل حمایتی در نظر گرفته می شود که قانون برای آن ضمانت اجرای کیفری قائل است.
2. سرنوشت مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه:
   اگر مهریه تعیین شده بیش از ۱۱۰ سکه باشد، برای مطالبه مازاد بر این ۱۱۰ سکه، زن باید ثابت کند که مرد توانایی مالی (ملائت) پرداخت آن را دارد. به عبارت دیگر، برای بخش بالای ۱۱۰ سکه، دیگر امکان جلب مرد وجود ندارد و مطالبه آن صرفاً جنبه حقوقی پیدا می کند و به شرط اثبات توان مالی مرد قابل اجراست. دادگاه در این موارد به بررسی اموال، دارایی ها و وضعیت مالی مرد می پردازد تا تصمیم بگیرد که آیا او قادر به پرداخت مازاد مهریه است یا خیر.

انواع مهریه و تفاوت های حقوقی آن ها

مهریه در حقوق ایران به دو صورت اصلی تعیین می شود که هر کدام آثار حقوقی متفاوتی دارند:

• مهریه عندالمطالبه:
  این رایج ترین نوع مهریه است. «عندالمطالبه» به این معناست که زن می تواند هر زمان که بخواهد، حتی در طول زندگی مشترک و بدون نیاز به طلاق، مهریه خود را از همسرش مطالبه کند. به محض مطالبه، مرد مکلف به پرداخت آن است و اگر از پرداخت خودداری کند، زن می تواند از طریق قانونی اقدام کند. در این حالت، بار اثبات عدم توانایی پرداخت بر عهده مرد است؛ یعنی مرد باید در دادگاه ثابت کند که توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه را ندارد (دادخواست اعسار).
• مهریه عندالاستطاعه:
  «عندالاستطاعه» به معنای «به شرط توانایی مالی» است. در این نوع مهریه، زن زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت شود مرد توانایی پرداخت آن را دارد. تفاوت کلیدی اینجاست که بار اثبات توانایی مالی (ملائت) مرد، برخلاف عندالمطالبه، بر عهده زن است. یعنی زن باید در دادگاه مدارک و شواهدی ارائه دهد که نشان دهد همسرش دارای اموال و دارایی هایی است که می تواند مهریه را پرداخت کند. این نوع مهریه، به دلیل چالش های اثبات ملائت مرد، معمولاً کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و مطالبه آن دشوارتر است.

نحوه مطالبه مهریه از طریق قانونی

برای مطالبه مهریه، زن می تواند از دو طریق اصلی اقدام کند:

1. مطالبه از طریق اداره ثبت اسناد:
   این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر است، به خصوص اگر مرد اموال مشخصی داشته باشد که قابل توقیف باشند. در این روش، زن با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، درخواست صدور اجراییه می کند. اداره ثبت اسناد سپس اقدام به شناسایی و توقیف اموال مرد می کند. مزیت اصلی این روش، سرعت بیشتر در اجرا و عدم نیاز به طی مراحل طولانی دادگاهی است. اما عیبی که به همراه دارد این است که تنها اموال ثبت شده و مشخص مرد قابل توقیف هستند و اگر مرد اموال رسمی نداشته باشد، این روش ناکارآمد خواهد بود. همچنین، طبق برخی اصلاحات، ممکن است زوجه نتواند همه مهریه خود را از این طریق مطالبه کند و برای بخشی از آن نیاز به مراجعه به دادگاه باشد، به ویژه با افزایش چشمگیر قیمت سکه.
2. مطالبه از طریق دادگاه خانواده:
   در این روش، زن با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده، رسماً خواستار دریافت مهریه خود می شود. این مسیر ممکن است زمان برتر باشد، اما مزیت آن جامعیت بیشتر است. دادگاه می تواند علاوه بر اموال رسمی، سایر دارایی ها و توان مالی مرد را نیز مورد بررسی قرار دهد. مراحل این روش شامل تقدیم دادخواست، تعیین جلسه رسیدگی، بررسی ادله و مستندات طرفین، صدور حکم و در نهایت اجرای حکم توسط واحد اجرای احکام دادگستری است. در این فرآیند، مرد می تواند دادخواست اعسار (ناتوانی در پرداخت مهریه) نیز ارائه کند.

درک دقیق این قوانین به زوجین کمک می کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به تعیین و مطالبه مهریه اقدام کنند و از بروز اختلافات و مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

جنبه های عملی و چالش های مطالبه و پرداخت مهریه

مطالبه و پرداخت مهریه، جنبه های عملی و چالش های زیادی دارد که می تواند زندگی زوجین را تحت تأثیر قرار دهد. از دادخواست اعسار و قسط بندی مهریه گرفته تا حکم جلب و توقیف اموال، هر کدام از این مراحل می توانند مسیر پر پیچ وخمی را پیش روی افراد قرار دهند. درک این جنبه های عملی، می تواند به افراد کمک کند تا با آمادگی بیشتری با این موقعیت ها روبرو شوند.

دادخواست اعسار و قسط بندی مهریه

وقتی مردی به پرداخت مهریه محکوم می شود، اگر توانایی پرداخت یکجای آن را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم کند. دادخواست اعسار به معنای درخواست ناتوانی مالی برای پرداخت بدهی است. شرایط پذیرش این دادخواست اینگونه است که مرد باید ثابت کند هیچ دارایی ای جز مستثنیات دین (اموالی که برای زندگی ضروری هستند و قانوناً قابل توقیف نیستند، مانند منزل مسکونی مورد نیاز، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار و…) ندارد یا درآمدش کفاف پرداخت یکجای مهریه را نمی دهد. معمولاً این اثبات با ارائه لیست اموال و بدهی ها، شهادت شهود، و بررسی حساب های بانکی انجام می شود.

چنانچه دادگاه دادخواست اعسار را بپذیرد، مهریه را به صورت قسطی (تقسیط) می کند. دادگاه با توجه به توان مالی مرد، شغل، درآمد، تعداد افراد تحت تکفل و قیمت روز سکه، میزان و نحوه اقساط را تعیین می کند. این اقساط می تواند به صورت ماهیانه، فصلی یا حتی سالیانه باشد. نکته مهم این است که با پذیرش اعسار و قسط بندی، حکم جلب مرد موقتاً لغو می شود و تا زمانی که او اقساط را به موقع پرداخت کند، خطری از بابت جلب او را تهدید نمی کند.

حکم جلب برای مهریه و زندان

صدور حکم جلب برای مهریه یکی از نقاط حساس در پرونده های خانواده است که می تواند تبعات جدی برای مرد داشته باشد. این حکم در چه شرایطی صادر می شود؟

1. برای ۱۱۰ سکه: اگر مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه عندالمطالبه باشد و مرد از پرداخت آن خودداری کند، و دادخواست اعسار او نیز رد شود یا پس از قبول اعسار، اقساط تعیین شده را پرداخت نکند، زن می تواند درخواست حکم جلب کند.
2. عدم پرداخت اقساط:** در صورتی که مهریه قسط بندی شده باشد و مرد سه قسط متوالی یا بیشتر را بدون عذر موجه پرداخت نکند، زن می تواند مجدداً برای درخواست حکم جلب اقدام کند.

مدت زمان زندان برای مهریه تا زمانی است که مرد توانایی پرداخت مهریه یا اقساط معوقه را پیدا کند یا راهی برای پرداخت آن (مثلاً از طریق اعسار مجدد یا توقیف اموال) پیدا شود. شرایط آزادی مرد از زندان معمولاً با پرداخت اقساط معوقه یا توافق با زن برای ادامه پرداخت اقساط مهیا می شود. البته اگر مهریه عندالاستطاعه باشد و زن نتواند توانایی مالی مرد را ثابت کند، حکم جلب صادر نخواهد شد.

توقیف اموال برای مهریه

یکی دیگر از راه های مطالبه مهریه، توقیف اموال مرد است. زن می تواند از دادگاه یا اداره ثبت بخواهد که اموال همسرش را تا میزان مهریه توقیف کند. چه اموالی قابل توقیف هستند؟

• منزل مسکونی (البته با رعایت مستثنیات دین)
• خودرو
• حساب های بانکی
• حقوق (بخشی از حقوق و مزایای کارمندان و بازنشستگان با رعایت سقف قانونی)
• سهام و اوراق بهادار
• هرگونه اموال منقول و غیرمنقول دیگر که به نام مرد باشد.

اما محدودیت های قانونی نیز برای توقیف وجود دارد که به آنها «مستثنیات دین» می گویند. این اموال شامل:

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن مدیون (مرد) و خانواده او باشد.
• اثاثیه ضروری زندگی (مانند وسایل خانه).
• ابزار و وسایل کار و تحصیل.
• خوراک و پوشاک ضروری.
• ودیعه مسکن (در حد متعارف).

این اموال به هیچ وجه قابل توقیف نیستند تا مرد بتواند حداقل های زندگی خود و خانواده اش را تأمین کند.

حق ثبت مهریه

«حق ثبت مهریه» به هزینه ای اشاره دارد که باید برای ثبت رسمی درخواست مطالبه مهریه در دفاتر اسناد رسمی یا مراجع قضایی پرداخت شود. این هزینه زمانی مطرح می شود که زن تصمیم می گیرد مهریه خود را به صورت قانونی پیگیری کند و برای این منظور درخواست صدور اجراییه یا ثبت مهریه را ارائه می دهد. این حق ثبت برای مهریه های تا ۱۱۰ سکه طلا، الزامی و قانونی است. به این معنا که زن برای مطالبه مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه باید این هزینه را پرداخت کند تا درخواست او به جریان بیفتد.

مبلغ حق ثبت مهریه معمولاً بر اساس درصدی از ارزش کل مهریه محاسبه می شود. این درصد غالباً حدود ۲.۵ درصد از بهای مهریه است که بر اساس نرخ روز سکه در زمان ثبت سند تعیین می گردد. این مبلغ به عنوان یک هزینه قانونی برای تضمین اجرای رسمی و قانونی مطالبه مهریه دریافت می شود.

درگیر شدن با مسائل مهریه، خواه به عنوان زن مطالبه کننده یا مرد پرداخت کننده، تجربه ای چالش برانگیز است. آگاهی از این جنبه های عملی و حقوقی، می تواند به افراد کمک کند تا با دید بازتری در این مسیر گام بردارند و از حقوق خود به بهترین شکل دفاع کنند.

تحلیل ابعاد اجتماعی و اقتصادی طرح کاهش مهریه

بحث درباره مهریه و امکان تغییر قوانین آن، نه تنها یک مسئله حقوقی است، بلکه ابعاد گسترده اجتماعی و اقتصادی دارد. طرح هایی مانند کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، با هدف حل برخی مشکلات مطرح می شوند، اما خود نیز می توانند تبعات جدیدی را به همراه داشته باشند. در این بخش، دیدگاه های موافقان و مخالفان این طرح و بازتاب های عمومی آن مورد بررسی قرار می گیرد تا تصویری جامع تر از این موضوع ارائه شود.

چرا چنین طرحی مطرح شد؟ (دیدگاه موافقان)

موافقان طرح کاهش مهریه به ۱۴ سکه، دلایل متعددی را برای لزوم اجرای آن مطرح می کنند. این دلایل عمدتاً ریشه در مشکلات و چالش های اجتماعی و اقتصادی کنونی جامعه دارند:

1. کاهش آمار زندانیان مهریه:
   یکی از اصلی ترین دلایل، تعداد بالای مردانی است که به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه (به ویژه ۱۱۰ سکه اول) راهی زندان می شوند. این امر علاوه بر آسیب های فردی و خانوادگی، بار سنگینی بر دوش سیستم قضایی و سازمان زندان ها وارد می کند. کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری می تواند تا حد زیادی این آمار را پایین بیاورد.
2. تسهیل ازدواج و کاهش موانع:
   برخی معتقدند که مهریه های سنگین، به مانعی جدی برای ازدواج جوانان تبدیل شده است. ترس از تعهدات مالی سنگین و عواقب ناشی از آن، بسیاری از مردان را از ازدواج منصرف می کند. با کاهش سقف قانونی مهریه، ازدواج برای جوانان آسان تر شده و تشویق به تشکیل خانواده افزایش می یابد.
3. جلوگیری از سوءاستفاده از مهریه به عنوان اهرم فشار:
   این دیدگاه مطرح می کند که در برخی موارد، مهریه به جای پشتوانه مالی، به ابزاری برای فشار آوردن به مرد و گرفتن امتیازات دیگر در فرآیند طلاق تبدیل می شود. کاهش ضمانت اجرای کیفری می تواند این جنبه سوءاستفاده جویانه را تضعیف کند و مهریه را به جایگاه اصلی خود، یعنی یک تعهد مالی، بازگرداند.
4. کاهش پرونده های قضایی:
   پرونده های مهریه بخش قابل توجهی از حجم کاری دادگاه های خانواده را به خود اختصاص داده اند. با تعدیل قوانین، انتظار می رود تعداد این پرونده ها کاهش یابد و سیستم قضایی فرصت بیشتری برای رسیدگی به سایر مسائل مهم خانوادگی پیدا کند.

انتقادات به طرح (دیدگاه مخالفان)

در مقابل، مخالفان طرح ۱۴ سکه نیز استدلال های قوی و قابل تأملی دارند که عمدتاً بر حفظ حقوق و جایگاه زنان متمرکز است:

1. تضعیف حقوق زنان و کاهش پشتوانه مالی آن ها:
   مهم ترین انتقاد این است که کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری، به معنای تضعیف حقوق زنان است. در جامعه ای که زنان از استقلال مالی کمتری برخوردارند و به طور سنتی، مهریه به عنوان پشتوانه ای برای زندگی آینده شان در نظر گرفته می شود، کاهش این ضمانت می تواند آن ها را در موقعیت آسیب پذیرتری قرار دهد. مهریه در بسیاری از موارد، تنها دارایی یک زن پس از طلاق است.
2. نگرانی از افزایش طلاق های یک طرفه از سوی مرد:
   برخی بیم دارند که با کاهش فشار قانونی بر مردان، آمار طلاق های یک طرفه از سوی مرد افزایش یابد. در این سناریو، ممکن است مردان با احساس آزادی عمل بیشتر، راحت تر به جدایی اقدام کنند و زنان بدون پشتوانه مالی کافی رها شوند.
3. عدم رفع ریشه ای مشکلات ازدواج و خانواده:
   منتقدان معتقدند که مشکلات ازدواج و خانواده ریشه های عمیق تری دارد که صرفاً با تغییر قوانین مهریه حل نمی شود. مسائل فرهنگی، اقتصادی، بیکاری و فقدان آموزش های لازم برای زندگی مشترک، از جمله عوامل اصلی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. تغییر مهریه، صرفاً پاک کردن صورت مسئله است.
4. بی عدالتی برای مهریه های قبلی:
   سوال مهمی که مطرح می شود این است که اگر این قانون تصویب شود، چه بر سر مهریه هایی می آید که پیش از این با تعداد سکه های بیشتر تعیین شده اند؟ آیا عطف به ماسبق می شود و حقوق زنان پیشین را تضعیف می کند؟ این نگرانی ها می تواند به بی اعتمادی عمومی و احساس بی عدالتی دامن بزند.

بازتاب ها و نظرات عمومی

موضوع مهریه همواره در جامعه ایران بحث برانگیز بوده و طرح ۱۴ سکه نیز واکنش های متفاوتی را در پی داشته است. در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، مردان زیادی از این طرح استقبال کرده و آن را راهی برای نجات خود از زندان و کاهش موانع ازدواج دانسته اند. اما در مقابل، زنان بسیاری نیز به آن اعتراض کرده و آن را مصداق پایمال شدن حقوقشان می دانند. برخی از نظرات نشان دهنده دغدغه های عمیقی است:

«شاید این طرح برای کاهش زندانیان مهریه خوب باشد، اما آیا واقعاً مشکلات زنان را حل می کند؟ مهریه، تنها پشتوانه بسیاری از زنان در این جامعه است.»

در نهایت، جامعه در انتظار تصمیم نهایی مجلس و شورای نگهبان است، اما هر تصمیمی که گرفته شود، باید با در نظر گرفتن تمامی ابعاد حقوقی، اجتماعی و اقتصادی، و با هدف ایجاد تعادل و عدالت برای هر دو طرف زندگی مشترک باشد.

توصیه های حقوقی و راهنمای عملی

مسئله مهریه، چه در ابتدای راه زندگی مشترک و چه در زمان بروز اختلافات، از پیچیدگی های حقوقی زیادی برخوردار است. آگاهی از توصیه های حقوقی و راهنمای عملی می تواند به افراد کمک کند تا با دید بازتری تصمیم بگیرند و از حقوق و منافع خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنند. در این بخش، به نکاتی کاربردی برای زوجین در آستانه ازدواج، زنان متقاضی مهریه و مردان درگیر پرونده های مهریه پرداخته می شود.

برای زوجین در آستانه ازدواج

لحظات شیرین آغاز زندگی مشترک، فرصتی است برای تفاهم و پایه ریزی مستحکم. در مورد مهریه، تصمیم گیری آگاهانه و توافقی می تواند از بروز مشکلات آتی جلوگیری کند:

1. اهمیت تفاهم در تعیین مهریه:
   مهریه باید نتیجه یک توافق منطقی و متناسب با شرایط زندگی زوجین باشد، نه یک رقابت یا ابزاری برای فخرفروشی. یک مهریه متعادل، می تواند هم پشتوانه ای برای زن باشد و هم باری سنگین بر دوش مرد ایجاد نکند. زوجین باید با صحبت و تفاهم، به رقمی برسند که هر دو طرف از آن رضایت داشته باشند.
2. مشاوره حقوقی قبل از عقد:
   پیش از امضای سند ازدواج، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده می تواند بسیار کمک کننده باشد. وکیل می تواند انواع مهریه (عندالمطالبه و عندالاستطاعه)، آثار حقوقی هر یک، و تبعات احتمالی مهریه های بالا یا پایین را توضیح دهد و به زوجین کمک کند تا بهترین انتخاب را داشته باشند. این مشاوره می تواند از سوءتفاهم ها و پشیمانی های بعدی جلوگیری کند.
3. ثبت دقیق شروط ضمن عقد:
   سند ازدواج تنها شامل مهریه نیست. شروط ضمن عقد نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. زن و مرد می توانند با توافق یکدیگر، شروطی را در عقدنامه درج کنند که در صورت بروز مشکل، حقوق آن ها را تأمین کند. این شروط می تواند شامل حق تعیین محل سکونت، حق اشتغال، حق حضانت فرزندان، یا حتی وکالت در طلاق باشد. ثبت دقیق این شروط، به هر دو طرف احساس امنیت بیشتری می دهد.

برای زنانی که قصد مطالبه مهریه دارند

مطالبه مهریه، تصمیمی دشوار و نیازمند آگاهی کامل از مراحل قانونی است:

1. گام های صحیح قانونی:
   پیش از هر اقدامی، زن باید اطلاعات کافی درباره وضعیت مهریه خود (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) و قوانین جاری کسب کند. سپس، می تواند از طریق اداره ثبت اسناد یا دادگاه خانواده اقدام کند. انتخاب مسیر مناسب بستگی به وضعیت اموال همسر و شرایط پرونده دارد.
2. لزوم مشاوره با وکیل:
   در پرونده های مهریه، حضور یک وکیل متخصص می تواند بسیار راهگشا باشد. وکیل می تواند زن را در جمع آوری مدارک لازم، تنظیم دادخواست، ارائه دلایل در دادگاه و پیگیری مراحل اجرایی یاری کند و از تضییع حقوق او جلوگیری نماید.
3. جمع آوری مدارک:
   مدارکی مانند سند ازدواج، شناسنامه، کارت ملی، و هرگونه سندی که نشان دهنده توانایی مالی مرد باشد (در صورت عندالاستطاعه بودن مهریه)، برای شروع فرآیند مطالبه مهریه ضروری است.

برای مردانی که با پرونده مهریه روبرو هستند

مواجهه با پرونده مهریه می تواند استرس زا باشد، اما با اقدامات به موقع و صحیح، می توان چالش ها را مدیریت کرد:

1. اهمیت اقدام به موقع برای اعسار:
   اگر مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد، باید بلافاصله پس از محکومیت به پرداخت مهریه، دادخواست اعسار را به دادگاه تقدیم کند. تأخیر در این اقدام می تواند منجر به صدور حکم جلب شود.
2. پرداخت منظم اقساط:
   در صورت قسط بندی مهریه، پرداخت منظم و به موقع اقساط از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم پرداخت سه قسط متوالی می تواند منجر به صدور مجدد حکم جلب شود.
3. خودداری از انتقال اموال:
   انتقال اموال به نام دیگران (به قصد فرار از پرداخت مهریه) جرم محسوب می شود و می تواند عواقب حقوقی جدی برای مرد به دنبال داشته باشد. بهتر است مرد با شفافیت مالی، به دنبال راهکارهای قانونی برای مدیریت بدهی خود باشد.

اهمیت مشاوره حقوقی تخصصی

در هر مرحله ای از زندگی مشترک که با موضوع مهریه درگیر می شوید، مشاوره حقوقی تخصصی ضروری است. پیچیدگی های قوانین، تغییرات احتمالی و جنبه های احساسی این پرونده ها، نیاز به راهنمایی یک متخصص را دوچندان می کند. یک وکیل متخصص می تواند با ارائه اطلاعات به روز و دقیق، شما را در بهترین مسیر ممکن یاری رساند و از بروز اشتباهات پرهزینه جلوگیری کند.

نتیجه گیری

در مجموع، می توان گفت که موضوع مهریه در ایران همچنان یکی از مسائل مهم و پیچیده در حوزه خانواده و حقوق است که با ابهامات و چالش های فراوانی روبرو است. «مهریه ۱۴ سکه» به عنوان یک طرح پیشنهادی برای کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه مطرح شده، اما تا زمان نگارش این مقاله، هنوز به تصویب نهایی نرسیده و جنبه قانونی ندارد. بنابراین، آنچه امروز به عنوان قانون لازم الاجرا در خصوص مهریه شناخته می شود، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده است که سقف ۱۱۰ سکه را برای ضمانت اجرای کیفری تعیین کرده است.

این بدان معناست که زوجین در هر مرحله ای از زندگی مشترک یا هنگام بروز اختلاف، باید بر اساس قانون ۱۱۰ سکه عمل کنند. مطالبه و پرداخت مهریه دارای مسیرهای قانونی مشخصی است که از طریق اداره ثبت اسناد یا دادگاه خانواده قابل پیگیری است. همچنین، امکان ارائه دادخواست اعسار و قسط بندی مهریه برای مردانی که توانایی پرداخت یکجای آن را ندارند، وجود دارد. در همین حال، حکم جلب و توقیف اموال نیز از جمله ابزارهای قانونی برای وصول مهریه به شمار می روند، البته با رعایت مستثنیات دین.

از سوی دیگر، طرح کاهش مهریه به ۱۴ سکه با وجود اهداف مثبتی چون کاهش زندانیان مهریه و تسهیل ازدواج، با انتقادات جدی نیز روبرو است که عمدتاً به تضعیف حقوق زنان و پشتوانه مالی آن ها اشاره دارد. این بازتاب های اجتماعی و اقتصادی، نشان دهنده حساسیت موضوع و نیاز به تعادلی ظریف در هرگونه اصلاح قانونی است.

در پایان، تأکید بر اهمیت آگاهی از حقوق و تکالیف قانونی و نقش آن در حفظ آرامش خانواده بسیار ضروری است. مشورت با وکلای متخصص و پیگیری اخبار از منابع معتبر، می تواند به افراد کمک کند تا در این مسیر پرچالش، تصمیماتی آگاهانه و سنجیده بگیرند و از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنند. آینده قوانین مهریه هرچه باشد، هدف نهایی باید حمایت از نهاد خانواده و ایجاد عدالت برای تمامی اعضا باشد.

---

سوالات متداول

آیا قانون جدید مهریه ۱۴ سکه تصویب شده است؟

خیر، طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه، هنوز به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده و قانون نیست. ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده با سقف ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری همچنان معتبر است.

قانون جدید مهریه از کی اجرا می شود؟

از آنجا که طرح ۱۴ سکه هنوز به تصویب نرسیده، تاریخ اجرای مشخصی ندارد. قوانین تنها پس از تصویب در مجلس، تأیید شورای نگهبان و ابلاغ رسمی، لازم الاجرا می شوند.

تفاوت مهریه ۱۴ سکه پیشنهادی با ۱۱۰ سکه فعلی چیست؟

طرح ۱۴ سکه پیشنهادی به دنبال این بود که تنها برای ۱۴ سکه، امکان جلب و ضمانت اجرای کیفری وجود داشته باشد. اما در قانون فعلی، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده برای ۱۱۰ سکه ضمانت اجرای کیفری قائل است و مرد می تواند به دلیل عدم پرداخت این میزان، جلب و بازداشت شود.

آیا مهریه هایی که قبلا تعیین شده اند، تحت تأثیر این طرح قرار می گیرند؟

در صورت تصویب هرگونه قانون جدید، معمولاً قوانین عطف به ماسبق نمی شوند، مگر اینکه به صراحت در قانون ذکر شده باشد. اما تا زمانی که طرح ۱۴ سکه به قانون تبدیل نشده، مهریه های قبلی همچنان طبق قانون ۱۱۰ سکه و سایر قوانین جاری محاسبه و مطالبه می شوند.

اگر مرد توان پرداخت مهریه را نداشته باشد، چه اتفاقی می افتد؟

اگر مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار تقدیم کند. در صورت پذیرش اعسار توسط دادگاه، مهریه به صورت اقساطی قسط بندی می شود. در این حالت، امکان جلب مرد وجود نخواهد داشت، مگر اینکه از پرداخت اقساط خودداری کند.

هزینه ثبت مهریه در حال حاضر چقدر است؟

حق ثبت مهریه برای مهریه های تا ۱۱۰ سکه طلا، حدود ۲.۵ درصد از بهای روز سکه است که برای ثبت رسمی درخواست مطالبه مهریه در دفاتر اسناد رسمی یا مراجع قضایی دریافت می شود.

آیا مهریه عندالاستطاعه باعث می شود مرد هیچ گاه زندانی نشود؟

در مهریه عندالاستطاعه، بار اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن است. اگر زن نتواند توانایی مالی مرد را اثبات کند، مرد محکوم به پرداخت نمی شود و طبیعتاً حکم جلب نیز صادر نخواهد شد. اما اگر توانایی مالی مرد ثابت شود و او از پرداخت امتناع کند، ممکن است حکم جلب صادر شود.