بندبازی ترامپ بر لبه فناوری؛ ایلان ماسک مشاوری از جنس «ایوانکا»؟

گروه سیاسی خبرگزاری علم و فناوری سفیر سبز، «سرپرست کمیسیون درآمدی دولت»؛ این نقشی است که «دونالد ترامپ» نامزد جمهوری‌خواه پست ریاست‌جمهوری آمریکا، برای «ایلان ماسک» کارآفرین حوزه فناوری انتخاب کرده است.

آنگونه که از ادعای سکان‌دار سابق کاخ سفید برمی‌آید، ماسک هم پذیرفته که هدایت کارگروهی را بپذیرد که هدف از ایجاد آن «حسابرسی کامل مالی و نظارت نحوه عملکرد کل دولت فدرال» است و «توصیه‌هایی برای اصلاحات چشمگیر» در دولت ارائه خواهد کرد.

*هدف احتمالی ترامپ چیست؟

زمزمه‌هایی که از پشت در‌های بسته به گوش می‌رسد، از این حکایت دارد که ترامپ از ماسک (مالک خودروسازی تسلا، شرکت اکتشافات فضایی اسپیس ایکس و صاحب توئیتر سابق یا ایکس امروزی) خواسته است با توجه به اقدام مشابهی که در شبکه اجتماعی ایکس انجام داده بود، هزینه‌های دولت فدرال را کاهش دهد- اشاره‌ای به تعدیل نیمی از نیروی کار توئیتر در ابتدای واگذاری مالکیت آن به ماسک. 

نامزد جمهوری‌خواه صحنه انتخابات ۲۰۲۴ می‌گوید این کمیسیون ظرف ۶ ماه اقداماتی را برای محو کلاهبرداری و رشوه انجام خواهد داد که به صرفه‌جویی تریلیون‌ها دلار منجر می‌شود.

*این ایده از کجا به ذهن نامزد جمهوری‌خواه رسید؟

یک ماه پیش ترامپ در بستر شبکه اجتماعی توئیتر، مصاحبه‌ای دوساعته با ماسک داشت و آنجا بود که این کارآفرین حوزه فناوری برای اولین بار ایده ایجاد «کمیسیون کارآمدی دولت» را مطرح کرد تا به قول خودش «پول مالیات‌دهندگان آمریکایی» را در «راه درست» خرج کند؛ چراکه باور دارد «ولخرجی دولت، آمریکا را ورشکسته می‌کند.»

ترامپ همان‌جا این ایده را از او قاپید؛ چراکه کاهش هزینه‌های دولت فدرال دغدغه او هم بود.

در همان مصاحبه، ترامپ به ایلان ماسک لقب «بزرگ‌ترین کاهش‌دهنده» را داد و از او به خاطر اخراج کارکنانی که قصد اعتصاب داشتند، تقدیر کرد.

چند هفته بعد، در یک پادکست، ترامپ این کارآفرین حوزه فناوری را به‌عنوان «مردی باهوش» توصیف کرد که می‌تواند در دولت آینده او نقش مشاور برای «بریدن چربی‌های اضافه (کنایه از هزینه‌ها) را داشته باشد».

*ایرادی که وارد است

«نیویورک‌تایمز» تلاش ماسک برای اثرگذاری بر نامزد جمهوری‌خواه انتخابات و به همان میزان، سواری گرفتن ترامپ از موج حمایت کارآفرین حوزه فناوری را زیر ذره‌بین برده و روی این تمرکز کرده که این دو تاجر چه توقعی از هم‌پیمانی با یکدیگر دارند؟

ماسک ۵۳ ساله در راستای تأمین منافع خود و شرکت‌هایش، با رهبران راست‌گرای دنیای سیاست رابطه خوبی دارد. برای مثال، او باهدف سود رساندن به اسپیس ایکس با «ژائیر بولسونارو» رئیس‌جمهور سابق برزیل که به «ترامپ استوایی» شهرت داشت، رابطه خوبی به هم زد.

همچنین، او آشکارا از «خاویر میلی» رئیس‌جمهور آرژانتین حمایت می‌کند- کشوری که ذخایری غنی از فلز ارزشمند لیتیوم دارد که به کار باتری‌های خودرو‌های تسلا می‌آید.

گره کار همین‌جاست. ایلان ماسک یک کسب‌وکار تجاری بزرگ و زنجیره‌ای دارد که ممکن است با بلندپروازی‌های سیاسی او تضاد منافع داشته باشد و در آینده‌ای نه‌چندان دور، دوستی وی با ترامپ را به میدان مین برای منافع تجاری‌اش بدل کند.

تسلا از محل قرارداد با دولت فدرال میلیارد‌ها دلار عایدی دارد و بعضی از شرکت‌های ماسک هم به دلیل تخلف، از سوی وزارت دادگستری، کمیسیون تجارت فدرال و کمیسیون بورس و اوراق بهادار تحت پیگرد و بازرسی است.

این تضاد منافع یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌هایی است که اگر ترامپ پیروز شود و ماسک پیشنهاد شغلی‌اش را بپذیرد، گریبان دولت فدرال آمریکا را می‌گیرد.

البته ماسک هنوز به پیشنهاد ترامپ واکنش نشان نداده، اما او قبل از اینکه نامزد جمهوری‌خواه درخواستش را علنی کند با انتشار پیامی در ایکس گفته بود: «اگر فرصتی دست دهد، مشتاق خدمت به آمریکا هستم. بدون مزد و بدون عنوان رسمی»

اگر این ادعا راست باشد، ماسک هم یکی مانند «ایوانکا» خواهد بود- دختر بزرگ ترامپ که ادعا می‌شد عنوان رسمی ندارد و بدون مزد و منت در دوران زمامداری پدر در فاصله ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ نقش مشاور اعظم او را ایفا می‌کرد. به‌این‌ترتیب، ماسک بدون کناره‌گیری از بازار فناوری می‌تواند کنار سکان‌دار احتمالی کاخ سفید، تا جایی که به منافع تجاری‌اش لطمه نخورد، در دنیای سیاست آزمون‌وخطا کند.