جاذبه های دیدنی اطراف گلفشان های سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان، سرزمین گلفشان های شگفت انگیز و پدیده های طبیعی بی نظیر، مقصدی فراموش نشدنی برای علاقه مندان به کشف گنجینه های پنهان ایران است. در اطراف این گلفشان ها، به ویژه در منطقه چابهار، مجموعه ای از جاذبه های طبیعی و تاریخی وجود دارد که هر مسافری را به خود فرامی خواند و تجربه ای یگانه از تلاقی کویر، کوه و دریا را ارائه می دهد.

وقتی سخن از سیستان و بلوچستان به میان می آید، بسیاری شاید تصویری از سرزمینی کویری و ناشناخته در ذهن بیاورند. اما این استان پهناور، مجموعه ای بی بدیل از شگفتی های طبیعی و فرهنگی را در خود جای داده که گلفشان ها تنها یکی از درخشان ترین آن ها هستند. این گلفشان ها که از نظر زمین شناختی پدیده هایی کم نظیر در جهان به شمار می روند، نه تنها خودشان به تنهایی شگفت انگیزند، بلکه مسیرهای منتهی به آن ها و مناطق اطرافشان نیز سرشار از دیدنی های بکر و هیجان انگیز است. سفر به این دیار، دعوتی است به کشف لایه هایی از طبیعت و فرهنگ که تا کنون کمتر به آن ها پرداخته شده است و با هر قدم، حس کنجکاوی و شور و هیجان در مسافر زنده می شود.

گلفشان چیست و چرا گلفشان های سیستان و بلوچستان خاص هستند؟

برای درک عظمت گلفشان های سیستان و بلوچستان، ابتدا باید دانست که این پدیده زمین شناختی چگونه شکل می گیرد. گلفشان ها برخلاف آتشفشان ها، به جای مواد مذاب، گل و لای سرد را با فشار گازهای زیرزمینی به سطح زمین پرتاب می کنند. این گازها، معمولاً متان یا دی اکسید کربن، از لایه های زیرین زمین عبور کرده و گل ولای را با خود به بالا می آورند. در طول زمان و با تکرار این فوران ها، مخروط هایی از گل های رسوبی روی سطح زمین شکل می گیرد که ظاهری شبیه به کوه دارند و منظره ای چشمگیر و منحصر به فرد را ایجاد می کنند.

معرفی گلفشان های استان سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان، با داشتن بیش از ۱۰۰ گلفشان فعال و غیرفعال، یکی از مهم ترین مناطق گلفشانی ایران و جهان محسوب می شود. از این تعداد، گلفشان های منطقه مکران و به ویژه گلفشان های اطراف چابهار شهرت بیشتری دارند. مهم ترین و دیدنی ترین این گلفشان ها عبارت اند از:

• گلفشان بندر تَنـْگ (گلفشان اصلی چابهار): این گلفشان که در فاصله حدود ۱۰۰ کیلومتری غرب چابهار و ۲۰ کیلومتری روستای تَنـْگ قرار دارد، معروف ترین گلفشان استان است. مسافران در بازدید از این گلفشان، فوران های منظم گل را مشاهده می کنند که هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یک بار با صدایی شبیه به شلیک تفنگ و لرزش خفیف زمین همراه است. این گلفشان فعال، سه تپه مخروطی شکل دارد که بلندترین آن ها حدود ۱۰۰ متر ارتفاع دارد. بازدید از این پدیده، به ویژه در فصل های پربارش که فعالیت گلفشان شدت می گیرد، تجربه ای بی نظیر است.
• گلفشان پیرگل خاش: این گلفشان در نزدیکی شهر خاش و در مرکز استان قرار دارد و برخلاف گلفشان تَنـْگ، هنوز به شهرت و بازدید گسترده ای نرسیده است. گلفشان پیرگل، بکر و دست نخورده باقی مانده و فرصتی عالی برای کاوشگران و طبیعت گردانی است که به دنبال تجربیات منحصربه فرد و دور از شلوغی هستند. این گلفشان نیز دارای خواص درمانی و زمین شناختی ویژه ای است که آن را به گنجینه ای پنهان در دل کوهستان تبدیل کرده است.

تعداد کلی گلفشان ها در منطقه مکران نشان دهنده فعالیت های شدید زمین ساختی در این ناحیه است. این پدیده ها که نتیجه فرورانش پوسته اقیانوسی عمان به زیر صفحه قاره ای ایران هستند، اطلاعات ارزشمندی در مورد دینامیک زمین شناسی منطقه ارائه می دهند و از این جهت، مورد توجه متخصصان زمین شناسی در سراسر جهان قرار گرفته اند.

ویژگی های منحصربه فرد گل گلفشان

گل خارج شده از گلفشان ها تنها یک پدیده زمین شناختی نیست؛ بلکه دارای خواص و کاربردهای ویژه ای است که آن را از هر نظر منحصر به فرد می سازد. مسافرانی که به این منطقه سفر می کنند، اغلب به تجربه مستقیم این خواص علاقه مندند.

• خواص درمانی: از دیرباز، مردم محلی از گل گلفشان برای درمان بیماری های مختلف استفاده می کرده اند. این گل سرشار از مواد معدنی و عناصر کمیاب است که می تواند در بهبود بیماری های پوستی نظیر اگزما و آکنه، تسکین دردهای مفصلی و روماتیسمی، کاهش کمردرد و گرفتگی عضلات مؤثر باشد. گفته می شود حمام گل درمانی با گل های گلفشان، به افزایش گردش خون و سم زدایی بدن نیز کمک می کند. مسافران می توانند با احتیاط و مشورت با راهنمایان محلی، بخشی از این گل را بر روی پوست خود امتحان کنند تا این تجربه درمانی را نیز به سفر خود بیفزایند.
• کاربردهای صنعتی و محلی: علاوه بر خواص درمانی، گل های گلفشان به دلیل خاصیت چسبندگی بالا و زود سفت شدن، در صنایع دستی محلی نیز کاربرد دارند. سفالگران از این گل برای ساخت ظروف و اشیاء زینتی استفاده می کنند و کودکان محلی نیز با آن اسباب بازی های گلی می سازند. این کاربردها نشان دهنده اهمیت این پدیده در زندگی روزمره و اقتصاد محلی منطقه است.

«گل های پرتابی از گلفشان های سیستان و بلوچستان، نه تنها یک شگفتی طبیعی هستند، بلکه خواص درمانی و کاربردهای محلی آن ها، ارزش فرهنگی و اقتصادی این پدیده ها را دوچندان می کند و تجربه ای جامع برای هر بازدیدکننده رقم می زند.»

اهمیت زمین شناختی گلفشان ها نیز غیرقابل انکار است. وجود آن ها نشان دهنده فعالیت های زمین ساختی فعال در منطقه و احتمال وجود منابع زیرزمینی ارزشمند نظیر نفت، گاز یا آب های عمیق است. این پدیده ها همچون پنجره ای رو به درون زمین، رازهای نهفته پوسته سیاره ما را آشکار می سازند.

گنجینه های پنهان: جاذبه های دیدنی اطراف گلفشان های سیستان و بلوچستان

سفر به منطقه گلفشان های سیستان و بلوچستان، به معنای ورود به دنیایی از شگفتی هاست که فراتر از خود گلفشان ها ادامه پیدا می کند. این منطقه، ترکیبی کم نظیر از دریا، کوه و دشت را در خود جای داده که هر کدام جذابیت های خاص خود را دارند و می توانند تجربه ای فراموش نشدنی را برای مسافران به ارمغان آورند. کشف این جاذبه ها در کنار یکدیگر، پازل سفر به جنوب شرق ایران را کامل می کند.

روستای تَنـْگ و سواحل دیدنی آن

در نزدیکی گلفشان معروف چابهار، روستایی با نام تَنـْگ قرار دارد که به عنوان یکی از نقاط تلاقی شگفت انگیز کویر و دریا شناخته می شود. این روستا با وجود موقعیت نسبتاً دورافتاده اش، به دلیل زیبایی های طبیعی بکر و زندگی بومی دلنشین، گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. در روستای تَنـْگ، مسافران می توانند شاهد یک پدیده نادر طبیعی باشند: نقطه ای که تپه های ماسه ای کویر، درست در کنار امواج نیلگون دریای عمان قرار می گیرند و منظره ای مسحورکننده خلق می کنند.

سواحل روستای تَنـْگ، با آرامش وصف ناپذیر و اسکله های صیادی پر جنب وجوشش، فرصتی عالی برای تماشای قایق های رنگارنگ صیادی و مشاهده زندگی روزمره مردمان محلی است. بوی ماهی تازه و صدای مرغان دریایی، فضای دل انگیزی را ایجاد می کند. فعالیت های پیشنهادی در این روستا شامل تماشای غروب آفتاب از کنار ساحل که افق دریا را به تابلویی از رنگ ها تبدیل می کند، قایق سواری سنتی با صیادان محلی و خرید ماهی تازه از آن هاست. این تجربه، حس اصالت و سادگی زندگی را به مسافر منتقل می کند.

کوه های مریخی (مینیاتوری) چابهار: سفری به سیاره ای دیگر

در فاصله کمی از گلفشان ها و در مسیر چابهار به خلیج گواتر، کوه هایی با ظاهر شگفت انگیز و باورنکردنی خودنمایی می کنند که به دلیل شباهتشان به ناهمواری های سطح مریخ، به کوه های مریخی یا مینیاتوری مشهور شده اند. این کوه ها که نتیجه فرسایش طولانی مدت بادی و آبی بر روی رسوبات خاص زمین شناختی هستند، خطوط و شیارهایی عمیق و طرح هایی خارق العاده بر پیکره خود دارند. تماشای این پدیده های زمین شناختی، مسافران را به دنیایی دیگر می برد و فرصتی بی نظیر برای عکاسی فراهم می آورد.

مسیر دسترسی به این کوه ها بسیار آسان است و می توان با خودرو در کنار آن ها رانندگی کرد و توقف های متعددی برای لذت بردن از مناظر داشت. در شب های مهتابی، آسمان پر ستاره کویر بر فراز این کوه ها، منظره ای رؤیایی برای عکاسی نجومی ایجاد می کند. پیاده روی کوتاه در میان این تپه های سحرآمیز نیز حس اکتشاف و ماجراجویی را در بازدیدکنندگان تقویت می کند.

جنگل های حرای چابهار: شگفتی دریایی سواحل مکران

سواحل مکران در نزدیکی چابهار، میزبان یکی از منحصربه فردترین اکوسیستم های ایران، یعنی جنگل های حرا است. این جنگل ها که در آب های شور خلیج فارس و دریای عمان ریشه دوانده اند، درختانی را در خود جای داده اند که توانایی زندگی در آب شور را دارند و نقش حیاتی در حفظ محیط زیست ساحلی و زیستگاه پرندگان مهاجر ایفا می کنند. گویی طبیعت، نقاشی شگفت انگیزی را در این نقطه از جهان خلق کرده است.

بازدید از جنگل های حرا معمولاً با قایق سواری در میان این درختان سرسبز و تماشای پرندگانی نظیر فلامینگو، پلیکان و حواصیل همراه است. این قایق سواری آرامش بخش، فرصتی برای آشنایی با گونه های گیاهی و جانوری خاص منطقه و درک اهمیت این اکوسیستم دریایی است. جنگل های حرا در چابهار به دلیل تنوع زیستی بالا، شهرتی جهانی دارند و جزئی از میراث طبیعی کشورمان محسوب می شوند.

تالاب لیپار (تالاب صورتی): تابلوی نقاشی طبیعت

در مسیر چابهار به سمت خلیج گواتر، تابلویی بی بدیل از رنگ ها انتظار مسافران را می کشد: تالاب لیپار یا تالاب صورتی. رنگ صورتی خیره کننده این تالاب که به واسطه وجود پلانکتون ها و جلبک های خاص قرمز و صورتی ایجاد می شود، منظره ای کاملاً متفاوت و جادویی را پدید می آورد. این تالاب، مکانی آرامش بخش و فوق العاده زیبا برای عکاسی و لذت بردن از سکوت طبیعت است. رنگ تالاب بسته به فصل و میزان بارش، ممکن است از صورتی کمرنگ تا قرمز پررنگ تغییر کند.

در اطراف تالاب لیپار، صنایع دستی محلی و نمک خوراکی طبیعی نیز به فروش می رسد که می تواند یادگاری های ارزشمندی از این سفر باشد. بازدید از این تالاب، فرصتی است برای تماشای یکی از نادرترین پدیده های طبیعی ایران و غرق شدن در دنیایی از رنگ ها و آرامش.

بندر چابهار و سایر جاذبه های بی نظیر آن

شهر چابهار، تنها بندر اقیانوسی ایران و قطب اقتصادی منطقه مکران، خود نیز مجموعه ای از جاذبه های گردشگری را در بر می گیرد که تکمیل کننده سفر به این خطه است. از سواحل صخره ای و تماشای موج فشان ها گرفته تا بناهای تاریخی و بازارهای پر جنب وجوش، چابهار گزینه های متنوعی برای هر سلیقه ای دارد.

• اسکله های صیادی (رمین، کنارک): تماشای لنج ها و قایق های صیادی در اسکله هایی مانند رمین و کنارک، تجربه آشنایی با فرهنگ و زندگی صیادان محلی را فراهم می آورد. بوی دریا، فریادهای ماهی فروشان و جنب وجوش بازار ماهی، همگی تصاویری زنده از این منطقه هستند.
• قبرستان جن ها (تیس): در روستای تاریخی تیس، قبرستانی با سنگ قبرهای عظیم الجثه و مرموز وجود دارد که افسانه های محلی زیادی درباره آن نقل می شود. این قبرستان باستانی، به «قبرستان جن ها» معروف است و بازدید از آن، تجربه ای هیجان انگیز و کمی وهم آلود را به همراه دارد.
• غارهای بان مسیتی (روستای تیس): در دل صخره های روستای تیس، سه غار دستکند با معماری صخره ای دیدنی وجود دارد که گفته می شود در گذشته نیایشگاه یا محل سکونت بوده است. این غارها، با فضای خنک و آرام خود، مکانی مناسب برای استراحت و تفکر هستند و از نظر تاریخی نیز اهمیت فراوانی دارند.
• درخت مکرزن (انجیر معابد): این درخت باستانی که در محلی ها به «مکرزن» شهرت دارد، از گونه انجیر معابد است و شاخه هایش به ریشه تبدیل شده و بر روی زمین پخش شده اند. این درختان کهنسال، به دلیل ظاهر خاص و مقدس بودن در فرهنگ بومی، از جاذبه های دیدنی چابهار محسوب می شوند.
• سواحل صخره ای و موج فشان ها: سواحل چابهار، تنوع زیادی دارند. از سواحل ماسه ای آرام گرفته تا سواحل صخره ای که امواج اقیانوس با قدرت به آن ها برخورد می کنند و موج فشان هایی دیدنی را ایجاد می کنند. تماشای قدرت بی حد و حصر دریا در این نقاط، هیجان انگیز و الهام بخش است.
• منطقه آزاد چابهار: برای علاقه مندان به خرید و استفاده از امکانات رفاهی مدرن، منطقه آزاد چابهار با مراکز خرید، رستوران ها و هتل های خود، گزینه های خوبی را ارائه می دهد.

با این تنوع بی نظیر، سفر به چابهار و اطراف گلفشان ها، فراتر از یک بازدید ساده است و به تجربه ای عمیق از طبیعت بکر و فرهنگ غنی جنوب شرق ایران تبدیل می شود.

برنامه ریزی یک سفر فراموش نشدنی: راهنمای عملی

برای آنکه سفر به سیستان و بلوچستان و بازدید از گلفشان ها و جاذبه های اطراف آن، به تجربه ای فراموش نشدنی و بی دردسر تبدیل شود، برنامه ریزی دقیق از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در ادامه، راهنمایی های عملی برای کمک به مسافران ارائه می شود.

بهترین زمان بازدید از گلفشان ها و منطقه

آب وهوای سیستان و بلوچستان، به ویژه در منطقه ساحلی مکران، در فصول مختلف سال متغیر است. بهترین زمان برای سفر و بازدید از گلفشان ها و دیگر جاذبه های منطقه، فصل پاییز و زمستان است. در این فصول، هوا معتدل و دلپذیر است و از گرمای طاقت فرسای تابستان خبری نیست. همچنین، در فصل های پربارش (که معمولاً در زمستان و اوایل بهار اتفاق می افتد)، فعالیت گلفشان ها بیشتر می شود و فوران های گل با شدت و جذابیت بیشتری رخ می دهند. هوای خنک و نسیم ملایم دریا در این ایام، لذت گشت وگذار را دوچندان می کند.

توصیه می شود قبل از سفر، حتماً وضعیت آب وهوا را بررسی کنید. در صورت بارندگی، مسیرهای خاکی منتهی به گلفشان ها ممکن است گِل آلود و لغزنده شوند که دسترسی را دشوار می کند. آمادگی برای هر نوع شرایط آب وهوایی، از ضروریات سفر به این مناطق بکر است.

مسیر دسترسی و حمل و نقل

دسترسی به منطقه گلفشان ها و چابهار از راه های مختلفی امکان پذیر است:

1. هوایی: سریع ترین راه برای رسیدن به چابهار، استفاده از پروازهای داخلی به فرودگاه بین المللی چابهار (کنارک) است. پروازها از شهرهای بزرگی مانند تهران، مشهد، شیراز و بندرعباس به این فرودگاه انجام می شود. از فرودگاه کنارک، می توان با تاکسی یا وسیله نقلیه اجاره ای به سمت چابهار و سپس گلفشان ها حرکت کرد.
2. زمینی: رانندگی با خودروی شخصی به چابهار، به ویژه برای کسانی که به دنبال ماجراجویی و تماشای چشم اندازهای مسیر هستند، تجربه ای متفاوت است. مسیرهای اصلی از شهرهایی مانند بندرعباس، کرمان و زاهدان به چابهار می رسند. وضعیت جاده ها عموماً مناسب است، اما رانندگی در شب در برخی مسیرها توصیه نمی شود.

دسترسی به گلفشان تنگ: گلفشان بندر تنگ در حدود ۱۰۰ کیلومتری غرب چابهار و ۸۰ کیلومتری جنوب کنارک قرار دارد. برای رسیدن به آن، باید از جاده اصلی چابهار-بندرعباس خارج شده و پس از عبور از روستای کهیر، وارد جاده فرعی روستای تَنـْگ شوید. پس از طی مسافتی در حدود ۲۰ کیلومتر در جاده خاکی، به پارکینگ گلفشان می رسید. از آنجا باید پیاده روی کوتاهی را تا پای مخروط اصلی گلفشان انجام دهید. توصیه می شود برای این بخش از مسیر، با راهنمای محلی همراه شوید، به ویژه اگر بار اول است که به منطقه سفر می کنید.

حمل و نقل محلی: در چابهار و کنارک، می توانید از تاکسی یا خودروهای اجاره ای برای گشت وگذار استفاده کنید. تورهای محلی نیز که توسط بوم گردی ها یا آژانس های گردشگری برگزار می شوند، گزینه مناسبی برای بازدید از چندین جاذبه در یک روز هستند.

اقامتگاه ها و گزینه های سکونت

چابهار، به عنوان قطب گردشگری منطقه، دارای هتل ها و اقامتگاه های متنوعی است. از هتل های لوکس تا اقامتگاه های بوم گردی که تجربه اقامتی متفاوت را ارائه می دهند. در خود شهر چابهار، هتل های مختلفی با امکانات رفاهی گوناگون برای اقامت وجود دارد.

برای کسانی که می خواهند تجربه نزدیکی به طبیعت و فرهنگ محلی را داشته باشند، اقامتگاه های بوم گردی گزینه های عالی هستند. برخی از این اقامتگاه ها در روستاهای اطراف، از جمله روستای تَنـْگ یا روستاهای نزدیک تر به گلفشان ها، قرار دارند که اقامتی دلنشین و آشنایی با آداب و رسوم محلی را برای مسافران فراهم می کنند. توصیه می شود رزرو اقامتگاه را به ویژه در فصل های پربازدید، از قبل انجام دهید تا با مشکل مواجه نشوید.

نکات مهم و ضروری برای مسافران

یک سفر ایمن و لذت بخش به سیستان و بلوچستان مستلزم رعایت نکاتی است:

• وسایل مورد نیاز: همراه داشتن کفش مناسب برای پیاده روی در مسیرهای خاکی، لباس اضافی (در صورت تمایل به تجربه گِل بازی)، کلاه و عینک آفتابی، ضد آفتاب و آب آشامیدنی کافی از ضروریات است.
• رعایت نکات ایمنی: هنگام بازدید از گلفشان ها، حتماً از راهنمایی های راهنمایان محلی پیروی کنید و از نزدیک شدن بیش از حد به دهانه گلفشان خودداری کنید. گل های پرتابی ممکن است داغ یا با فشار زیاد خارج شوند.
• احترام به فرهنگ بومی: مردم سیستان و بلوچستان، مردمی خونگرم و مهمان نواز هستند. احترام به فرهنگ، سنت ها و پوشش محلی آن ها، تجربه سفر شما را غنی تر خواهد کرد.
• حفظ محیط زیست: این مناطق بکر و دست نخورده هستند. لطفاً از رهاسازی زباله در طبیعت خودداری کرده و در حفظ پاکیزگی آن کوشا باشید.
• نکات بهداشتی: در صورت استفاده از گل درمانی، از بهداشتی بودن گل اطمینان حاصل کرده و در صورت داشتن بیماری های پوستی خاص، با احتیاط عمل کنید.
• ارتباطات: پوشش شبکه موبایل در برخی مناطق دورافتاده ممکن است ضعیف باشد. بهتر است قبل از حرکت به سمت گلفشان، از وضعیت آن اطلاع پیدا کنید.

«سفر به سیستان و بلوچستان، فرصتی است برای کشف زیبایی های پنهان ایران، تجربه ای ناب از مواجهه با طبیعت بکر و فرهنگی اصیل، که با رعایت چند نکته ساده، به خاطره ای درخشان تبدیل خواهد شد.»

با رعایت این نکات، مسافران می توانند با آرامش خاطر و آمادگی کامل، به قلب شگفتی های مکران سفر کنند و از هر لحظه سفر خود لذت ببرند.

سخن پایانی: چرا سیستان و بلوچستان باید مقصد بعدی سفر شما باشد؟

سفر به سیستان و بلوچستان، فراتر از یک تعطیلات معمولی، تجربه ای عمیق از کشف و ماجراجویی است. این استان، با گلفشان های رازآلود، کوه های مریخی حیرت انگیز، جنگل های حرای سرسبز، و تالاب های صورتی دل فریب، مجموعه ای از پدیده های طبیعی را ارائه می دهد که در کمتر نقطه ای از جهان می توان نظیر آن را یافت. این گنجینه های پنهان، هر کدام داستانی از قدرت و زیبایی طبیعت را روایت می کنند و مسافران را به دنیایی از شگفتی ها فرا می خوانند.

تجربه پیاده روی بر تپه های گلفشان، مشاهده فوران گل های سرد، تماشای غروب آفتاب در تلاقی کویر و دریا در روستای تَنـْگ، قایق سواری در میان درختان حرا، و غرق شدن در رنگ های خیره کننده تالاب لیپار، همگی خاطراتی هستند که تا مدت ها در ذهن و روح مسافران باقی می مانند. این سفر نه تنها شما را با طبیعت بکر و دست نخورده ایران آشنا می کند، بلکه فرصتی برای مواجهه با فرهنگ غنی و اصیل مردمان بلوچ و مهمان نوازی بی بدیل آن هاست.

سیستان و بلوچستان، با ظرفیت های گردشگری فراوان و پدیده های منحصربه فرد، شایسته توجه بیشتر است. هر گامی که در این سرزمین برمی دارید، نه تنها به کشف زیبایی های آن کمک می کند، بلکه حمایتی است از گردشگری پایدار و توسعه جوامع محلی. پس اگر به دنبال مقصدی متفاوت، پر از شگفتی و الهام بخش هستید، سیستان و بلوچستان و جاذبه های دیدنی اطراف گلفشان های آن، بی شک باید مقصد بعدی سفر شما باشد. فرصت را از دست ندهید و خود را برای سفری به قلب شگفتی های مکران آماده کنید.