فرم دادخواست انحصار وراثت: راهنمای جامع تکمیل و دانلود نمونه آماده (Word و PDF)

در پی فوت عزیزان، یکی از مهم ترین اقداماتی که ورثه باید برای تعیین تکلیف اموال متوفی و تقسیم قانونی آن ها انجام دهند، دریافت گواهی انحصار وراثت است. این گواهی سندی رسمی است که تعداد و مشخصات وراث قانونی و سهم هر یک را مشخص می کند و بدون آن، امکان انجام بسیاری از امور حقوقی مربوط به ترکه وجود ندارد. تنظیم صحیح فرم دادخواست انحصار وراثت گامی اساسی در این مسیر است.

فرایند انحصار وراثت ممکن است در نگاه اول پیچیده به نظر برسد، اما با آگاهی و راهنمایی درست، می توان آن را با اطمینان و سهولت طی کرد. این فرم، در واقع، درخواست رسمی ورثه یا هر ذینفعی است که به مراجع قضایی تقدیم می شود تا وضعیت وراث و میزان سهم الارث هر یک از آن ها به طور قانونی مشخص شود. تجربه نشان می دهد که دقت در تکمیل این دادخواست نه تنها از تأخیرهای احتمالی جلوگیری می کند، بلکه مسیر دریافت گواهی را هموارتر می سازد. اهمیت این فرم از آن جهت است که تمامی اطلاعات لازم برای رسیدگی به پرونده، از مشخصات متوفی و وراث گرفته تا دلایل و مدارک پیوستی، در آن گردآوری می شود. بنابراین، هرگونه خطا یا نقص در تکمیل آن می تواند به رد دادخواست یا طولانی شدن روند دادرسی منجر شود. خواننده در این بخش با ابعاد مختلف این فرم و نحوه تکمیل آن به صورت گام به گام آشنا می شود و نمونه های آماده ای نیز برای دانلود در دسترس قرار می گیرد تا بتواند با آسودگی خاطر این مرحله مهم را پشت سر بگذارد.

فرم دادخواست انحصار وراثت چیست و ضرورت تکمیل آن؟

پس از فوت یک فرد، دارایی ها و بدهی های او (که مجموعاً ترکه نامیده می شوند) باید میان وراث قانونی تقسیم شوند. اما پیش از هر اقدامی، لازم است که وراث به طور رسمی شناسایی و سهم الارث هر یک مشخص شود. اینجاست که دادخواست گواهی انحصار وراثت نقش محوری ایفا می کند. این فرم، در واقع، نخستین قدم قانونی برای تعیین تکلیف دارایی های متوفی و تضمین حقوق وراث است.

تعریف دقیق دادخواست و جایگاه آن در فرایند انحصار وراثت

دادخواست، سندی رسمی و حقوقی است که توسط خواهان (در اینجا، یکی از وراث یا ذینفعان) تهیه و به مراجع قضایی تقدیم می شود تا یک خواسته حقوقی (مانند صدور گواهی انحصار وراثت) مورد بررسی و رسیدگی قرار گیرد. در فرایند انحصار وراثت، این دادخواست به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی ارائه می شود. هدف اصلی آن، درخواست از مرجع قضایی برای صدور گواهی است که به موجب آن، تعداد، هویت و نسبت وراث با متوفی و همچنین سهم الارث هر یک به صورت قانونی تأیید شود.

چرا تکمیل صحیح این فرم حیاتی است؟

تکمیل دقیق و صحیح فرم دادخواست انحصار وراثت از اهمیت بالایی برخوردار است. هرگونه نقص یا اشتباه در اطلاعات مندرج در فرم یا مدارک پیوستی می تواند منجر به یکی از مشکلات زیر شود:

• تأخیر در فرایند: نقص مدارک یا اطلاعات نادرست، موجب ارجاع پرونده به خواهان برای اصلاح و تکمیل می شود که زمان بر است.
• رد دادخواست: در صورت عدم رفع نقص یا وجود ایرادات اساسی، دادخواست ممکن است رد شود و نیاز به تنظیم مجدد آن باشد.
• پیچیدگی های آتی: اشتباه در معرفی وراث یا دارایی ها، می تواند در مراحل بعدی تقسیم ارث یا انتقال مالکیت، مشکلات حقوقی جدی ایجاد کند.
• هزینه های اضافی: طولانی شدن فرایند به دلیل نقص در دادخواست، ممکن است هزینه های دادرسی یا سایر هزینه ها را افزایش دهد.

آیا فرم چاپی و رسمی وجود دارد یا منظور، ساختار استاندارد متن دادخواست است؟

باید توجه داشت که منظور از «فرم دادخواست انحصار وراثت»، لزوماً یک فرم چاپی و از پیش آماده با شماره سریال مشخص نیست. در واقع، این عنوان به ساختار استاندارد و الزامی متن دادخواست اشاره دارد که باید حاوی اطلاعات و بخش های مشخصی باشد. این ساختار معمولاً در نرم افزارهای دفاتر خدمات الکترونیک قضایی وجود دارد و افراد با مراجعه به این دفاتر یا با استفاده از نمونه های استاندارد، می توانند متن دادخواست خود را تنظیم کنند. آنچه اهمیت دارد، رعایت چارچوب قانونی و درج دقیق اطلاعات در بخش های مربوطه است.

تجربه حقوقی نشان می دهد که دقت در جزئیات فرم دادخواست انحصار وراثت، کلید موفقیت و سرعت بخشیدن به فرایند دریافت گواهی انحصار وراثت است.

انواع انحصار وراثت (محدود و نامحدود) و ارتباط با دادخواست

انحصار وراثت، بسته به ارزش دارایی های متوفی، به دو دسته محدود و نامحدود تقسیم می شود. این تقسیم بندی، اگرچه تأثیری بر کلیت ساختار فرم دادخواست انحصار وراثت ندارد، اما در مراحل بعدی رسیدگی و مدارک تکمیلی، تفاوت هایی ایجاد می کند که ورثه باید از آن ها آگاه باشند.

انحصار وراثت محدود (کمتر از ۳۰ میلیون ریال)

این نوع انحصار وراثت زمانی کاربرد دارد که ارزش کل دارایی های منقول و غیرمنقول متوفی، کمتر از ۳۰ میلیون ریال (سه میلیون تومان) باشد. در این حالت، فرایند دریافت گواهی انحصار وراثت ساده تر و سریع تر انجام می شود. مهم ترین تفاوت آن، عدم نیاز به انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار است. در اینجا، تکمیل فرم دادخواست انحصار وراثت همچنان لازم است، اما یکی از مدارک کلیدی که به آن پیوست می شود، «استشهادیه محضری» است. این استشهادیه باید توسط حداقل سه نفر شاهد که وراث را می شناسند، امضا شده و در یکی از دفاتر اسناد رسمی گواهی شود. شهود در واقع با امضای خود تأیید می کنند که وراث منحصر به افرادی هستند که در دادخواست ذکر شده اند.

انحصار وراثت نامحدود (بیشتر از ۳۰ میلیون ریال)

اگر ارزش دارایی های متوفی بیش از ۳۰ میلیون ریال باشد، باید برای انحصار وراثت نامحدود اقدام کرد. در این نوع، مراحل رسیدگی شامل انتشار یک نوبت آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار به هزینه متقاضی (خواهان) است. این آگهی به مدت یک ماه منتشر می شود تا اگر فرد دیگری ادعای وراثت یا ذینفع بودن دارد، بتواند اعتراض خود را مطرح کند. پس از انقضای این مدت و در صورت عدم اعتراض، گواهی انحصار وراثت صادر می شود. این فرایند به دلیل نیاز به انتشار آگهی، زمان برتر از انحصار وراثت محدود است. فرم دادخواست انحصار وراثت در این حالت نیز همان ساختار استاندارد را دارد، اما در قسمت دلایل و منضمات، ممکن است نیاز به اشاره به دارایی های متوفی و اظهارنامه مالیات بر ارث (که سابقاً توسط وراث تنظیم می شد) باشد، هرچند که در حال حاضر، پرداخت مالیات بر ارث پیش از صدور گواهی انحصار وراثت الزامی نیست و پس از آن انجام می شود.

در هر دو حالت، فرم دادخواست انحصار وراثت به عنوان سند پایه و درخواست اولیه برای آغاز فرایند، مشترک است. تفاوت اصلی در نوع و میزان مدارک پیوستی و همچنین مراحل رسیدگی بعدی توسط شورای حل اختلاف است.

مدارک مورد نیاز برای تنظیم و ثبت دادخواست انحصار وراثت

آماده سازی دقیق و کامل مدارک لازم، یکی از مهم ترین مراحل قبل از تنظیم و ثبت فرم دادخواست انحصار وراثت است. کمبود یا نقص در هر یک از این مدارک می تواند روند رسیدگی را به تأخیر بیندازد. در ادامه لیست کاملی از مدارک مورد نیاز به همراه توضیحات مختصر ارائه می شود:

• گواهی فوت متوفی: این مدرک اصلی ترین سند برای اثبات فوت فرد است و توسط اداره ثبت احوال صادر می شود.
• شناسنامه و کارت ملی متوفی: (باطل شده) برای احراز هویت متوفی و تطبیق اطلاعات.
• شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث: کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث قانونی (همسر، فرزندان، پدر و مادر متوفی و در صورت فقدان طبقات اول، طبقات بعدی) ضروری است. این کپی ها باید به تأیید دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات قضایی رسیده باشند.
• عقدنامه دائم همسر متوفی: در صورتی که متوفی همسر دائم داشته باشد، ارائه عقدنامه ازدواج برای اثبات رابطه زوجیت ضروری است.
• استشهادیه محضری: این مدرک، گواهی کتبی از سه نفر شاهد معتبر است که وراث متوفی را تأیید می کنند. استشهادیه باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی تنظیم و به تأیید و امضای دفترخانه برسد. این سند به خصوص برای انحصار وراثت محدود اهمیت فراوانی دارد.
• فرم مخصوص مالیات بر ارث (در صورت نیاز): در گذشته، ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث به اداره امور مالیاتی و دریافت گواهی از آن، از مدارک لازم برای دادخواست انحصار وراثت بود. اگرچه قوانین تغییر کرده و اکنون پرداخت مالیات بر ارث پس از صدور گواهی انجام می شود، اما گاهی ممکن است برای برخی دارایی ها یا موارد خاص، نیاز به استعلام یا اظهار به دارایی باشد.
• سایر مدارک احتمالی:
  • وکالت نامه: اگر دادخواست توسط وکیل تنظیم و تقدیم می شود.
  • قیم نامه: در صورتی که یکی از وراث صغیر یا محجور باشد.
  • صلح نامه یا وصیت نامه: اگر متوفی وصیت نامه رسمی یا صلح نامه داشته باشد.
  • گواهی حصر وراثت از مراجع خاص: برای برخی از انواع خاص دارایی ها (مانند سهام عدالت) ممکن است مراجع مربوطه گواهی های تکمیلی درخواست کنند.

نکات مهم در مورد تهیه و آماده سازی مدارک

برای اطمینان از صحت و سرعت فرایند، به نکات زیر توجه شود:

1. برابر اصل کردن: تمامی کپی ها باید در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برابر اصل شوند.
2. تعداد نسخ: معمولاً یک نسخه اصلی و یک یا چند نسخه کپی از مدارک برای ثبت دادخواست و پیگیری های بعدی لازم است.
3. صحت اطلاعات: قبل از ارائه مدارک، از صحت تمامی اطلاعات مندرج در آن ها اطمینان حاصل شود.
4. آماده سازی الکترونیکی: در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مدارک به صورت اسکن شده دریافت می شوند، بنابراین می توان آن ها را از قبل اسکن و آماده کرد.

راهنمای گام به گام تکمیل فرم/متن دادخواست انحصار وراثت

تکمیل فرم دادخواست انحصار وراثت نیازمند دقت و آگاهی از جزئیات حقوقی است. این راهنمای گام به گام، به خواننده کمک می کند تا با اطمینان، هر بخش از فرم را به درستی پر کند و از بروز خطاهای رایج جلوگیری شود. این بخش، در واقع، شامل نحوه نوشتن دادخواست انحصار وراثت و متن دادخواست انحصار وراثت است که باید در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تکمیل و ثبت شود.

بخش ۱: مشخصات خواهان (ارائه دهنده دادخواست)

خواهان فردی است که دادخواست را تقدیم می کند. این فرد می تواند یکی از وراث یا هر ذینفع دیگری باشد. لزومی ندارد تمامی وراث به عنوان خواهان معرفی شوند، کافی است یکی از آن ها این اقدام را انجام دهد. اطلاعات خواهان باید به طور کامل و دقیق وارد شود:

• نام، نام خانوادگی، نام پدر: دقیقاً مطابق با شناسنامه.
• کد ملی و شماره شناسنامه: برای احراز هویت خواهان.
• محل اقامت: آدرس کامل و دقیق پستی برای ارسال ابلاغیه ها.
• شماره تماس: برای برقراری ارتباط.

بخش ۲: مشخصات خواندگان (سایر وراث)

خواندگان شامل تمامی وراث قانونی دیگر (به غیر از خواهان) هستند. اهمیت ذکر دقیق تمامی وراث بسیار زیاد است، زیرا عدم معرفی یکی از آن ها می تواند در آینده مشکلات حقوقی ایجاد کند. اطلاعات هر خوانده باید به شرح زیر باشد:

• نام، نام خانوادگی، نام پدر: مطابق با شناسنامه.
• کد ملی و شماره شناسنامه: در صورت امکان.
• محل اقامت: آدرس پستی دقیق برای ابلاغ دادخواست و احضاریه.
• نسبت با متوفی: (مانند همسر، فرزند، پدر، مادر).

بخش ۳: وکیل یا نماینده قانونی

در صورتی که خواهان برای تنظیم دادخواست انحصار وراثت و پیگیری پرونده، وکیل یا نماینده قانونی معرفی کرده باشد، مشخصات کامل وکیل (نام، نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت، آدرس دفتر) در این بخش درج می شود.

بخش ۴: خواسته یا موضوع و بهای آن

در این بخش، خواسته اصلی دادخواست به وضوح بیان می شود. عبارت صحیح و معمول برای این منظور تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت است. در مورد بها، معمولاً برای دادخواست انحصار وراثت، خواسته بهای مالی مشخصی ندارد و عبارت غیرمالی یا تعیین نگردیده درج می شود. این موضوع باید با توجه به قوانین جاری در دفاتر خدمات قضایی هماهنگ شود.

بخش ۵: دلایل و منضمات دادخواست

در این قسمت، تمامی مدارکی که به فرم دادخواست انحصار وراثت پیوست شده اند، باید به صورت دقیق و با شماره گذاری لیست شوند. این بخش باید شامل تمامی مدارکی باشد که در قسمت مدارک مورد نیاز ذکر شد. به عنوان مثال:

1. گواهی فوت متوفی
2. تصویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی (باطل شده)
3. تصاویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی وراث
4. تصویر برابر اصل عقدنامه دائم (در صورت وجود همسر)
5. اصل استشهادیه محضری (که توسط سه شاهد امضا شده و دفترخانه آن را گواهی کرده است)
6. فرم مربوط به مالیات بر ارث (اگر هنوز در سامانه مربوطه نیاز به ثبت باشد)
7. وکالت نامه (در صورت وجود وکیل)

بخش ۶: شرح دادخواست (متن اصلی)

این بخش، قسمت اصلی متن دادخواست انحصار وراثت است و باید با دقت و وضوح کامل نگارش شود. الگوی نگارش معمولاً با احتراما به استحضار می رساند آغاز می شود و شامل موارد زیر است:

• معرفی دقیق متوفی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، تاریخ و محل فوت، دین و مذهب متوفی.
• معرفی وراث حین الفوت: نام، نام خانوادگی، نسبت با متوفی (همسر، فرزند، پدر، مادر)، کد ملی و مذهب تمامی وراث. باید به تفکیک طبقات ارث و با اشاره به تاریخ فوت متوفی، مشخص شود که چه کسانی در زمان فوت او زنده بوده اند و وارث محسوب می شوند.
• اشاره به دارایی های متوفی: به صورت کلی اشاره شود که متوفی دارایی هایی داشته است که نیاز به تقسیم دارد. می توان به اظهارنامه مالیات بر ارث نیز اشاره کرد، هرچند که ارائه آن دیگر شرط اولیه نیست.
• درخواست نهایی: با توجه به موارد فوق، از شورای حل اختلاف تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت می شود.

نمونه الگوی نگارش شرح دادخواست:

«احتراما به استحضار می رساند: شادروان (نام کامل متوفی) فرزند (نام پدر) با شماره شناسنامه (شماره شناسنامه) متولد سال (سال تولد) صادره از (محل صدور شناسنامه) در تاریخ (روز/ماه/سال فوت) در (محل فوت) مرحوم گردیده اند. نامبرده پیرو مذهب (مذهب متوفی) بودند. وراث حین الفوت شادروان، منحصر به افراد ذیل می باشند:

1. آقا/خانم (نام و نام خانوادگی) فرزند (نام پدر)، کد ملی (کد ملی)، نسبت (مثلاً: همسر دائمی).
2. آقا/خانم (نام و نام خانوادگی) فرزند (نام پدر)، کد ملی (کد ملی)، نسبت (مثلاً: فرزند).
3. آقا/خانم (نام و نام خانوادگی) فرزند (نام پدر)، کد ملی (کد ملی)، نسبت (مثلاً: پدر/مادر).

همگی وراث پیرو مذهب (مذهب وراث) می باشند. متوفی دارای اموال و دارایی هایی بوده که مطابق با اظهارنامه مالیات بر ارث (در صورت لزوم) تقدیم شده است. لذا با تقدیم این دادخواست، از آن مقام محترم قضایی تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را دارم.»

بخش ۷: امضا و تاریخ

در انتهای فرم دادخواست انحصار وراثت، خواهان یا وکیل او باید دادخواست را امضا کرده و تاریخ تنظیم آن را درج کند.

جدول خطاهای رایج در تکمیل فرم و راه حل آنها

خطای رایج	راه حل
فراموشی درج مشخصات کامل وراث	اطمینان از لیست کامل و دقیق تمامی وراث قانونی مطابق با طبقات ارث و شناسنامه
عدم پیوست مدارک یا کپی برابر اصل نبودن آن ها	بررسی مجدد لیست مدارک و برابر اصل کردن تمامی کپی ها در دفاتر اسناد رسمی یا خدمات قضایی
اشتباه در تاریخ فوت متوفی یا اطلاعات شناسنامه ای	کنترل دقیق تمامی اطلاعات با گواهی فوت و شناسنامه متوفی و وراث
عدم تهیه استشهادیه محضری (در انحصار وراثت محدود)	تنظیم و گواهی استشهادیه توسط سه شاهد در دفتر اسناد رسمی

نمونه دادخواست انحصار وراثت (متن آماده و قابل دانلود)

برای سهولت و اطمینان بیشتر در پر کردن فرم انحصار وراثت، ارائه یک نمونه دادخواست انحصار وراثت آماده بسیار مفید است. این نمونه به خواننده اجازه می دهد تا با ساختار کلی و محتوای لازم آشنا شود و بتواند اطلاعات مربوط به خود را به درستی در آن جایگزین کند. نمونه زیر یک الگوی جامع است:

نمونه متن کامل دادخواست انحصار وراثت:

خواهان:

نام و نام خانوادگی: [نام خواهان]

نام پدر: [نام پدر خواهان]

کد ملی: [کد ملی خواهان]

شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه خواهان]

محل اقامت: [آدرس کامل و دقیق خواهان]

خواندگان:

1. نام و نام خانوادگی: [نام خوانده ۱] نام پدر: [نام پدر خوانده ۱] کد ملی: [کد ملی خوانده ۱] محل اقامت: [آدرس خوانده ۱] نسبت با متوفی: [مثلاً: همسر دائمی]

2. نام و نام خانوادگی: [نام خوانده ۲] نام پدر: [نام پدر خوانده ۲] کد ملی: [کد ملی خوانده ۲] محل اقامت: [آدرس خوانده ۲] نسبت با متوفی: [مثلاً: فرزند]

3. … و سایر وراث

وکیل یا نماینده قانونی: (در صورت وجود، درج مشخصات)

خواسته یا موضوع و بهای آن:

تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت (غیرمالی)

دلایل و منضمات دادخواست:

1. گواهی فوت متوفی
2. تصویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی متوفی
3. تصاویر برابر اصل شناسنامه و کارت ملی تمامی وراث
4. تصویر برابر اصل عقدنامه دائم (در صورت وجود همسر)
5. اصل استشهادیه محضری
6. اظهارنامه مالیات بر ارث (در صورت لزوم)
7. وکالت نامه (در صورت وجود وکیل)

شرح دادخواست:

با سلام و احترام، احتراما به استحضار می رساند: شادروان [نام کامل متوفی] فرزند [نام پدر متوفی] با شماره شناسنامه [شماره شناسنامه متوفی] متولد سال [سال تولد متوفی] صادره از [محل صدور شناسنامه متوفی] که نسبت [نسبت خواهان با متوفی] با اینجانب دارند، در تاریخ [تاریخ فوت] در [محل فوت] مرحوم گردیده اند. متوفی پیرو دین [دین متوفی] و مذهب [مذهب متوفی] بودند و وراث حین الفوت شادروان منحصر به افراد ذیل می باشند:

1. [نام و نام خانوادگی وارث ۱] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] متولد [تاریخ تولد] نسبت: [نسبت با متوفی] مذهب: [مذهب]

2. [نام و نام خانوادگی وارث ۲] فرزند [نام پدر] به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه] متولد [تاریخ تولد] نسبت: [نسبت با متوفی] مذهب: [مذهب]

3. … و سایر وراث

همگی وراث پیرو مذهب [مذهب وراث] می باشند. متوفی دارای اموال و دارایی هایی بوده که نیاز به تعیین تکلیف و تقسیم میان وراث دارد. لذا با تقدیم این دادخواست و ضمائم آن، از آن مقام محترم قضایی تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت را دارم.

امضا: [امضای خواهان/وکیل]

تاریخ: [تاریخ تنظیم دادخواست]

دانلود فرم دادخواست انحصار وراثت Word (قابل ویرایش و استفاده مستقیم)

دانلود فرم دادخواست انحصار وراثت PDF (جهت مشاهده، پرینت و اطمینان از صحت)

استفاده از فایل های دانلودی به خواننده این امکان را می دهد که متن را به راحتی ویرایش کرده و اطلاعات خود را جایگزین کند. فایل PDF نیز برای بررسی نهایی و اطمینان از فرمت بندی صحیح پیش از چاپ بسیار مفید است.

مراحل تقدیم و ثبت دادخواست انحصار وراثت (پس از تکمیل فرم)

پس از آنکه فرم دادخواست انحصار وراثت به دقت تکمیل و مدارک مورد نیاز آماده شد، نوبت به تقدیم و ثبت آن می رسد. این مرحله نیز دارای فرایندهای مشخصی است که باید به درستی طی شوند تا ثبت دادخواست انحصار وراثت با موفقیت صورت گیرد.

مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: نحوه ثبت برخط و ارسال دادخواست

در حال حاضر، تمامی دادخواست ها و امور قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و ارسال می شوند. برای ثبت دادخواست انحصار وراثت، خواهان (یا وکیل او) باید با در دست داشتن اصل مدارک و اطلاعات مربوطه، به یکی از این دفاتر مراجعه کند. در این دفاتر، اطلاعات دادخواست در سیستم قضایی ثبت و مدارک اسکن می شوند. پس از ثبت اطلاعات، یک شماره پرونده و کد رهگیری به خواهان ارائه می شود که برای پیگیری های بعدی لازم است.

هزینه های مربوط به ثبت دادخواست (تعرفه دفاتر خدمات قضایی)

ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شامل هزینه هایی است که هر ساله توسط قوه قضاییه تعیین و اعلام می شود. این هزینه ها شامل هزینه خدمات دفتری و هزینه دادرسی است. معمولاً، خواسته انحصار وراثت از نوع غیرمالی محسوب می شود و هزینه دادرسی آن نیز مطابق با تعرفه مربوط به دعاوی غیرمالی دریافت می گردد. پرداخت این هزینه ها در همان دفتر خدمات قضایی و از طریق کارت خوان انجام می شود.

مرجع صالح برای رسیدگی: شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی

پس از ثبت دادخواست انحصار وراثت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست به مرجع صالح برای رسیدگی ارسال می شود. مرجع صالح برای رسیدگی به پرونده های انحصار وراثت، «شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی» است. به این معنا که دادخواست باید در شورایی ثبت شود که در محدوده جغرافیایی محل سکونت دائمی متوفی در زمان فوت او قرار دارد. این امر از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا ثبت دادخواست در شورای حل اختلاف اشتباه، منجر به طولانی شدن فرایند و ارجاع پرونده به مرجع صحیح می شود.

مراحل تقدیم دادخواست به صورت خلاصه:

1. آماده سازی مدارک لازم و برابر اصل کردن آن ها.
2. تکمیل فرم دادخواست انحصار وراثت (به صورت متنی یا در نرم افزار دفاتر).
3. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست انحصار وراثت.
4. پرداخت هزینه های مربوطه.
5. دریافت کد رهگیری و شماره پرونده.
6. ارسال دادخواست به شورای حل اختلاف صالح.

فرایند رسیدگی به دادخواست و صدور گواهی انحصار وراثت

پس از ثبت دادخواست انحصار وراثت و ارسال آن به شورای حل اختلاف صالح، فرایند رسیدگی آغاز می شود. این فرایند شامل چند مرحله است که در نهایت به صدور گواهی انحصار وراثت می انجامد.

چاپ آگهی در روزنامه کثیرالانتشار (برای انحصار وراثت نامحدود) و مدت زمان انتظار (یک ماه)

همانطور که قبلاً اشاره شد، در مواردی که ارزش ترکه متوفی بیش از ۳۰ میلیون ریال باشد (انحصار وراثت نامحدود)، شورای حل اختلاف موظف است یک نوبت آگهی در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار منتشر کند. هدف از این آگهی، اطلاع رسانی عمومی است تا اگر فرد دیگری ادعای وراثت یا ذینفع بودن در ترکه را دارد، در مدت زمان مقرر (یک ماه از تاریخ انتشار آگهی) اعتراض خود را به شورای حل اختلاف ارائه دهد. پس از انقضای این مهلت یک ماهه و در صورت عدم وصول هیچ گونه اعتراضی، شورای حل اختلاف اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت می کند.

مدت زمان تقریبی برای صدور گواهی (از ۲ هفته تا چند ماه)

مدت زمان انحصار وراثت می تواند بسته به عوامل مختلفی متغیر باشد. این عوامل شامل موارد زیر است:

• نوع انحصار وراثت: انحصار وراثت محدود (کمتر از ۳۰ میلیون ریال) به دلیل عدم نیاز به انتشار آگهی، معمولاً سریع تر (حدود ۲ تا ۴ هفته) به نتیجه می رسد.
• انحصار وراثت نامحدود: به دلیل نیاز به مهلت یک ماهه برای انتشار آگهی، حداقل یک ماه و نیم تا دو ماه زمان می برد.
• حجم کار شعب شورای حل اختلاف: شلوغی و تعداد پرونده های در جریان در هر شعبه می تواند بر سرعت رسیدگی تأثیر بگذارد.
• کامل بودن مدارک: هرگونه نقص در مدارک یا نیاز به استعلامات بیشتر، زمان فرایند را افزایش می دهد.
• عدم وجود اعتراض: اگر هیچ گونه اعتراضی به دادخواست وارد نشود، روند سریع تر خواهد بود.

به طور کلی، مدت زمان انحصار وراثت می تواند از حدود ۲ هفته تا چند ماه متغیر باشد. وراث می توانند برای اطلاع از وضعیت پرونده خود، از طریق سامانه ثنا و سامانه عدل ایران (adliran.ir) پیگیری های لازم را انجام دهند.

آیا انحصار وراثت اجباری است و در صورت عدم اقدام چه تبعاتی دارد؟

بله، انحصار وراثت در اغلب موارد یک اقدام ضروری و تقریباً اجباری محسوب می شود. اگر متوفی دارای هرگونه دارایی (اعم از منقول مانند حساب بانکی، سهام، خودرو و غیرمنقول مانند ملک و زمین) باشد که نیاز به انتقال به نام وراث یا تعیین تکلیف قانونی دارد، بدون گواهی انحصار وراثت، این امر امکان پذیر نخواهد بود. تبعات عدم اقدام برای دادخواست گواهی انحصار وراثت شامل موارد زیر است:

• عدم امکان برداشت از حساب های بانکی متوفی.
• عدم امکان انتقال سند مالکیت اموال متوفی (ملک، خودرو و…).
• عدم امکان دریافت حقوق و مزایای بازنشستگی یا بیمه عمر متوفی.
• ایجاد مشکلات در تقسیم ارث و اختلافات احتمالی میان وراث.
• در برخی موارد، ممکن است دولت نسبت به دارایی های بدون وارث ادعای مالکیت کند.

بنابراین، برای جلوگیری از هرگونه مشکل حقوقی و مالی، اقدام برای دریافت گواهی انحصار وراثت در اسرع وقت توصیه می شود.

نتیجه گیری و جمع بندی

تکمیل و تنظیم فرم دادخواست انحصار وراثت، اگرچه در نگاه اول ممکن است فرایندی حقوقی و دشوار به نظر برسد، اما با آگاهی از مراحل و دقت در جزئیات، می توان آن را با اطمینان و سهولت به انجام رساند. در این راهنمای جامع، تلاش شد تا تمامی ابعاد مربوط به این دادخواست، از تعریف و انواع آن گرفته تا مدارک مورد نیاز و راهنمای گام به گام تکمیل هر بخش، به زبانی ساده و کاربردی تشریح شود. اهمیت فرم دادخواست انحصار وراثت در آن است که این سند، آغازگر فرایند قانونی تقسیم ترکه و تعیین حقوق وراث است و هرگونه نقص در آن، می تواند به تأخیر یا حتی بروز مشکلات حقوقی در آینده منجر شود.

با بهره گیری از توضیحات ارائه شده و استفاده از نمونه های آماده قابل دانلود، ورثه می توانند با اطمینان بیشتری نسبت به تنظیم و ثبت دادخواست خود اقدام کنند. به یاد داشته باشید که دقت در جمع آوری مدارک، تکمیل صحیح هر بخش از فرم و پیگیری های لازم در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و شورای حل اختلاف، همگی به تسریع و موفقیت آمیز بودن این فرایند کمک شایانی خواهند کرد. در نهایت، با دریافت گواهی انحصار وراثت، راه برای تقسیم قانونی و عادلانه دارایی های متوفی هموار می شود.