زنی که زیر بمباران نان می‌پزد

فیلم «عاتقه» به کارگردانی، پژوهش و تهیه‌کنندگی مسعود دهنوی شب گذشته در اصفهان اکران شد. این فیلم که از آثار برگزیدۀ جشنوارۀ حقیقت محسوب می‌شود، روایتگر آرامش یک زن لبنانی در شهری اسیر جنگ است؛ شهری که همه آن را پشت‌سر گذاشته‌اند. تماشای این مستندِ کوتاه فقط ۱۲ دقیقه زمان می‌برد، اما می‌تواند در گوشه‌ای از ذهن دوستداران فیلم (و زندگی) همیشه ماندگار بماند!

 در همان لحظات آغازین مستند که نشانه‌های تیره‌بختی حضورشان را به رخ می‌کشند، چشم مخاطب به آبی آسمان می‌افتد که با خانه هم‌مرز است. بعد اگر دقیق‌تر نگاه شود، گل‌های سفید و قشنگی نیز بر پیراهن زن خودنمایی می‌کند. و همۀ این‌ها یعنی فیلم در وسط نامردمی و سیاهی جنگ به تماشای امیدهای کوچک زندگی هم نوید می‌دهد.

وقتی اسرائیل شهر را بمباران می‌کند، زن در همان بالکن کوچک با لبخند رو به دوربین می‌گوید: «دیدی من نترسیدم؟!» و این همان تکه‌های ناب زندگی است. جای دیگری زن باغچه‌ و کاشته‌هایش را آب می‌دهد و انگار که قطعه‌ای شاعرانه زمزمه ‌کند، رو به دوربین می‌گوید: «من گل‌ها را دوست دارم.» بعد به گربه‌های کوچکی که وسط جنگ گرفتارند، غذا می‌دهد و ما می‌دانیم که عاتقه آن‌ها را هم دوست دارد!

عاتقه هر روز با همان آبی آسمان، گل‌ها و گربه‌ها جان می‌گیرد و نمی‌گذارند که وسط جنگ شهر را ترک کند؛ همان‌طور که در معرفی مستند آمده است: «گل‌ها و گربه‌ها تنها بازماندگان همراه «عاتقه» زیر بمباران فسفری دشمن‌اند. او تلاش می‌کند با ماندنش، شهر را زنده نگه دارد.» با این همه، آنچه بیش از همه به جریان زندگی و زنده‌ماندن شهر کمک می‌کند، پختن نان و تقسیم آن است.

زن در آشپزخانه و زیر همان بمباران نان و خوراکی محلی به نام مجدره می‌پزد و این پخت‌وپز را به مثابه یک آیین معنوی به جا می‌آورد. اوج این آیین معنوی زمانی به چشم می‌آید که نان‌های پیچیده در پارچه را کمی آن‌طرف‌تر به کسانی هدیه می‌دهد که می‌داند دیر یا زود ممکن است به شهادت برسند. در چنین لحظاتی است که بهتر می‌فهمیم چرا عاتقه شهر را پشت‌سر نمی‌گذارد؛ شهری که هنوز زیستن و زندگی در آن معنا دارد، نمی‌شود پشت‌سر گذاشت.

مستند «عاتقه» بازتابندۀ قدرت هنر و روایتی گیرا و تکان‌دهنده از زندگی عاتقه است که شاید مانند هر اثر دیگری جنبه‌های منفی داشته باشد و بتوان آن را نقد کرد. هرچند وقتی بدانیم که فیلم در ۱۳ روز و زیر بمباران هر روزه و ۲۴ساعته اسرائیل متولد شده است، فرصت چندانی برای خرده‌گیری نمی‌ماند!

به گزارش سفیر سبز، برخی از آثار برگزیدۀ هجدهمین دورۀ سینما حقیقت (جشنوارۀ فیلم مستند ایران) شامگاه دوشنبه (۳ دی ۱۴۰۳) در سینما سوره اصفهان اکران شد. این آثار هم‌زمان با اصفهان برای اولین بار در شهرهای رشت، آبادان، بوشهر، اهواز، شیراز، بندرعباس، کرج، گرگان، قم و اراک نیز به نمایش درآمد.

پایان خبر سفیر سبز