تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه

تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، نقطه ای مهم در تاریخ زیرساخت های حمل ونقل ایران است که ریشه هایی عمیق در تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه دارد. این ایستگاه، حاصل نیازهای استعماری و نبوغ مهندسی، نه تنها یک گذرگاه مرزی که شریان حیاتی برای توسعه و ارتباطات منطقه ای به شمار می رود. در دل کویر سوزان بلوچستان، جایی که باد و شن حکایت های ناگفته ای را نجوا می کنند، سازه ای سنگی و خشتی سر برافراشت تا داستان پیوند شرق و غرب را روایت کند. داستانی که از نیازهای امپراتوری ها آغاز شد و به شکوفایی یک شهر انجامید. ایستگاه میرجاوه، بیش از یک بنای قدیمی، نمادی از تلاقی فرهنگ ها، انگیزه ها و سرنوشت هایی است که در طول زمان بر این مرز گذشته اند.

میرجاوه: دروازه شرقی ایران و گذرگاه تاریخ

برای درک عمیق تر اهمیت تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، ابتدا باید به موقعیت و پیشینه این منطقه سفر کرد. میرجاوه، نامی که در دل استان پهناور سیستان و بلوچستان جای گرفته، تنها یک شهر مرزی نیست؛ این نام نمادی از استقامت، تبادلات فرهنگی و گره خوردگی با تاریخ پرفراز و نشیب شرق ایران است. قرار گرفتن آن در منطقه سرحد بلوچستان، حدود ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر زاهدان، به آن موقعیتی استراتژیک بخشیده است.

موقعیت جغرافیایی و اهمیت استراتژیک

میرجاوه در نقطه ای حساس و حیاتی واقع شده است؛ جایی که مرزهای شرقی ایران با پاکستان (در گذشته بخشی از شبه قاره هند) تلاقی می یابد. این موقعیت، آن را به شرقی ترین دروازه ورودی کشور و تنها مرز قانونی در جنوب شرق ایران تبدیل کرده است. از همین گذرگاه است که سالیان متمادی، رفت وآمد گردشگران، بازرگانان و مردمان عادی صورت گرفته و خطوط راه آهن نیز این منطقه را به شبه قاره هند پیوند داده اند. این پیوند، از گذشته تا امروز، میرجاوه را به گرهگاهی حیاتی برای اقتصاد و ارتباطات منطقه ای بدل کرده است.

ردپای کهن در کرانه های لادیز

پیشینه حضور انسان در اطراف میرجاوه، به هزاران سال قبل بازمی گردد. رودخانه فصلی لادیز، واقع در جنوب شهر کنونی میرجاوه، گواه این قدمت است. باستان شناسان در بستر این رودخانه، نمونه هایی از ابزارهای سنگی متعلق به دوران پارینه سنگی را کشف کرده اند که نشان از سکونت انسان های اولیه در این نواحی دارد. ویژگی منحصربه فرد بستر عمیق رودخانه لادیز (بیش از ده متر پایین تر از سطح طبیعی زمین های اطراف)، مردمان باستانی را بر آن داشته تا کوه کندهایی (نوعی معماری صخره ای) در ارتفاعات سه تا پنج متری کف رودخانه ایجاد کرده و در آن ها زندگی کنند. این آثار تمدنی، تأیید می کنند که پیش از تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، آبادی ها و جوامعی در حومه این ایستگاه وجود داشته اند که با ظهور ریل و قطار، به تدریج در جوار ایستگاه سکونت گزیده اند و هسته اولیه شهر را تشکیل داده اند.

گمرک میرجاوه: نبض تجارت مرزی

نقش میرجاوه به عنوان یک گذرگاه حیاتی، تنها به خطوط ریلی محدود نمی شود. این شهر میزبان یکی از قدیمی ترین گمرکات کشور است؛ گمرک میرجاوه با قدمتی بیش از صد سال، سالیان درازی است که به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تبادل کالا و تجارت بین ایران و همسایگان شرقی فعالیت می کند. این گمرک، به همراه ایستگاه راه آهن، نقشی کلیدی در رونق اقتصادی منطقه ایفا کرده و دروازه ای برای صادرات و واردات کالاها بوده است. حضور این نهاد مهم، نشان از اهمیت دیرینه میرجاوه در شبکه تجاری کشور و منطقه دارد.

انگیزه های پنهان در پس ریل ها: چرا میرجاوه؟

تاریخ تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، تنها داستان ساخت یک بنا نیست، بلکه روایت پیچیده ای از رقابت های ژئوپلیتیک، نیازهای نظامی و استراتژیک قدرت های بزرگ استعماری، به ویژه بریتانیا را در خود جای داده است. این ایستگاه، در حقیقت، محصولی از «بازی بزرگ» قدرت ها در آسیا بود.

رقابت های استعماری و نیازهای بریتانیا

در اواخر دوره قاجار، جنوب شرقی ایران و منطقه بلوچستان، صحنه نفوذ و رقابت بین امپراتوری بریتانیا و روسیه بود. بریتانیا که نگران امنیت مستعمره ارزشمند خود، هندوستان (که پاکستان کنونی نیز جزئی از آن بود) بود، به دنبال راه هایی برای تقویت حضور نظامی و تسهیل لجستیک در مرزهای شرقی ایران بود. هدف اصلی، مقابله با هرگونه نفوذ احتمالی روسیه به سمت هند از طریق ایران بود. به همین دلیل، پروژه های زیرساختی مانند راه آهن، نه تنها برای تجارت که عمدتاً برای مقاصد نظامی و سیاسی طراحی می شدند. در سال ۱۸۷۹ میلادی، طراحان بریتانیایی با انگیزه هایی کاملاً سیاسی و نظامی، شهر کویته را به عنوان مرکز بلوچستان در خاک هندوستان (پاکستان کنونی) بنا نهادند؛ این نقطه آغازین برای اتصال ریلی به سمت مرزهای ایران بود.

سفر ریل از کویته تا دزدآب

بین سال های ۱۹۱۸ و ۱۹۱۹ میلادی (مطابق با سال های ۱۲۸۹ و ۱۲۹۹ هجری شمسی)، انگلیسی ها با مقاصد سیاسی خود، خط راه آهن را از کویته آغاز کرده و آن را تا مرز ایران و سپس تا شهر دزدآب (زاهدان کنونی) ادامه دادند. دزدآب در آن زمان، تنها یک آبادی کوچک بود، اما انتخاب آن به عنوان مقصد نهایی خط آهن، نشان از نگاه بلندمدت و استراتژیک بریتانیا داشت. این اقدام، پایه های شکل گیری دو مرکز جمعیتی مهم، یعنی میرجاوه و زاهدان را در شمال منطقه سرحد بلوچستان بنیان نهاد. این خط ریلی، گرچه برای اهداف استعماری کشیده شد، اما در گذر زمان، به شریان حیاتی منطقه تبدیل گشت.

ضرورت تولد یک ایستگاه مرزی

با کشیده شدن خط آهن تا چند کیلومتری مرز ایران، ضرورت احداث یک ایستگاه راه آهن حیاتی در این نقطه بیش از پیش احساس می شد. این ایستگاه، قرار بود نقش یک گرهگاه مهم برای عملیات لجستیکی، تبادل کالا و کنترل مرزی را ایفا کند. از این رو، تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، نه تنها یک نیاز فنی، بلکه یک تصمیم استراتژیک برای تکمیل پازل نفوذ و کنترل بریتانیا در منطقه بود. این ایستگاه، به عنوان یک نقطه اتصال و کنترل، به سرعت به یکی از مهم ترین مراکز مرزی در جنوب شرق ایران تبدیل شد.

ایستگاه راه آهن میرجاوه، تنها یک سازه بتنی و فلزی نیست؛ این ایستگاه، نمادی زنده از تلاقی اراده های سیاسی، نیازهای نظامی و تلاش های مهندسی در دل تاریخ معاصر ایران است. هر ریل و هر دیوار، داستانی از این گذشته پیچیده را روایت می کند.

ایستگاه میرجاوه: تلفیق معماری و هوشمندی اقلیمی

تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، تنها به دلیل موقعیت استراتژیک آن نبود، بلکه سازندگان با هوشمندی و درکی عمیق از اقلیم منطقه، بنایی را طراحی کردند که نه تنها کارآمد بود، بلکه با محیط اطراف خود نیز همخوانی داشت. این ایستگاه، ترکیبی هنرمندانه از معماری بومی و نیازهای فنی آن دوران را به نمایش می گذارد.

مواد بومی در خدمت سازندگی

ساختمان اصلی ایستگاه راه آهن میرجاوه و سازه های جانبی آن، گواه روشنی از استفاده هوشمندانه از مصالح در دسترس و بومی منطقه است. معماران و مهندسان آن زمان، از خشت، گل و کاه گل که در سیستان و بلوچستان به وفور یافت می شود، بهره بردند. علاوه بر این، الوارهای چوب و ریل های راه آهن نیز که از لوازم اصلی ساخت خط بودند، در بنا به کار گرفته شدند. این انتخاب مصالح، نه تنها هزینه ها را کاهش می داد، بلکه به پایداری سازه در برابر شرایط آب و هوایی منطقه کمک شایانی می کرد.

نوآوری های اقلیمی در طراحی

یکی از چشمگیرترین ویژگی های معماری ایستگاه میرجاوه، توجه به گرمای شدید و رطوبت نسبی پایین فصل تابستان در این منطقه است. برای مقابله با این شرایط سخت، سازندگان رواقی با عمق بیش از دو متر در جبهه جنوبی ساختمان اصلی احداث کردند. این رواق عمیق، سایه ای دلپذیر ایجاد می کرد که از نفوذ مستقیم نور خورشید و گرما به داخل ساختمان جلوگیری می کرد. همچنین، سقف های شیب دار ساختمان ها با پوششی از کاه گل، عاملی مؤثر در تأمین خنکی در فصل تابستان بودند؛ این پوشش طبیعی، عایق حرارتی فوق العاده ای به شمار می رفت. ارتباط مناسب و هوشمندانه بین فضاهای داخلی ساختمان نیز، تهویه طبیعی را بهبود می بخشید و جریان هوا را در داخل بنا تسهیل می کرد. در مجموع، معماری این ایستگاه، تلفیقی از دانش بومی و نیازهای نوین بود؛ جایی که در برخی سازه ها، معماری ایرانی و غربی به زیبایی در هم آمیخته اند و در برخی دیگر، به طور مستقل خودنمایی می کنند.

ابعاد و فضاهای حیات بخش ایستگاه

ساختمان اصلی ایستگاه راه آهن میرجاوه، با حدود ۲۳۰ مترمربع زیربنا، شامل شش فضای اداری اصلی و پنج فضای خدماتی جانبی بود که برای انجام امور گوناگون مربوط به راه آهن و مسافران طراحی شده بودند. در مجاورت این ساختمان اصلی، چهار بنای دیگر نیز با زیربنای تقریبی ۲۴۰ مترمربع احداث شدند که هر یک وظیفه مشخصی را بر عهده داشتند. این مجموعه، در کنار هم، یک مرکز کامل و خودکفا برای مدیریت عملیات ریلی و ارائه خدمات به مراجعین ایجاد کرده بود و نشان از اهمیت ویژه ای داشت که بریتانیا برای این ایستگاه مرزی قائل بود.

از ایستگاه تا شهر: میرجاوه، زاده ریل

تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، تنها به احداث یک سازه مهندسی محدود نشد؛ بلکه این رویداد، سرنوشت یک منطقه را دگرگون کرد و پایه های یک شهر را بنا نهاد. میرجاوه، که پیش از این یک جامعه روستایی ساده بود، با ورود ریل و قطار، جانی تازه گرفت و به سرعت به یک مرکز جمعیتی و تجاری مهم تبدیل شد.

تحول روستا به قطب جمعیتی

پیش از تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، این منطقه بیشتر شامل آبادی های پراکنده در اطراف رودخانه لادیز بود. اما با راه اندازی قطار و نیاز به نیروی کار، تبادلات بازرگانی و استراحتگاه برای مسافران و بازرگانان، سیل مهاجرت به سوی این نقطه آغاز شد. مردمان بومی و تازه واردان، به تدریج در جوار ایستگاه سکونت گزیدند و هسته اولیه یک جامعه شهری را شکل دادند. میرجاوه از یک روستا به یک کانون تپنده تبدیل شد؛ کانونی که در آن فعالیت های مرزی، تجاری و اداری در هم تنیده بودند. این تحول، نمایانگر قدرت دگرگون کننده راه آهن در شکل دهی به مراکز جمعیتی جدید است.

پیدایش زیرساخت های اداری و تجاری

با رونق گرفتن تبادلات بازرگانی با هندوستان و افزایش جمعیت، نیاز به تأسیس ساختمان های اداری و خدماتی مکمل در کنار ایستگاه راه آهن اجتناب ناپذیر شد. این نیاز، به ظهور مجموعه ای از بناهای حیاتی در محدوده ایستگاه انجامید که زیرساخت های لازم برای یک شهر مرزی را فراهم می کردند:

• ساختمان گمرک: با زیربنایی حدود ۷۵۰ مترمربع و ۱۴ فضای اداری، این ساختمان یکی از بزرگترین و مهمترین بناهای مجموعه بود و نقش محوری در کنترل و تسهیل صادرات و واردات ایفا می کرد.
• ساختمان پست: با زیربنای تقریبی ۳۲۰ مترمربع و ۱۰ فضای اداری، این مرکز برای ارتباطات و انتقال مراسلات پستی حیاتی بود.
• ساختمان شهربانی: با زیربنای نزدیک به ۲۵۰ مترمربع، این بنا مسئول حفظ نظم و امنیت در منطقه مرزی بود. آجرکاری های زیبای آن نشان از توجه به جنبه های معماری در کنار کاربری عملیاتی داشت.

این ساختمان ها، در کنار ایستگاه راه آهن، شبکه ای کارآمد از خدمات را فراهم آوردند که به رشد و توسعه میرجاوه شتاب بخشید و آن را به یک مرکز فعال تجاری و اداری تبدیل کرد.

راه حل هوشمندانه برای عطش: سیستم آبرسانی لادیز

با افزایش جمعیت در اطراف ایستگاه و رونق گرفتن فعالیت ها، تأمین نیازهای اولیه زندگی، به ویژه آب شرب، به اولویتی اساسی تبدیل شد. انگلیسی های مستقر در محل، با درک این ضرورت، راه حلی هوشمندانه برای این مشکل یافتند. آن ها منبع آبی در فاصله چند کیلومتری جنوب ایستگاه راه آهن ساختند که آب آن از طریق انحراف مسیر رودخانه لادیز تأمین می شد. آب سپس با استفاده از لوله های سفالی به قطر تقریبی ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر (که احتمالاً وارداتی بودند) به مناطق مسکونی منتقل می شد و نیاز ساکنان را برطرف می کرد.

نکته جالب و قابل تأمل در این سیستم انتقال آب، خاصیت خنک کنندگی طبیعی لوله های سفالی بود. آب در مسیر خود از درون این لوله ها، تا رسیدن به محل مصرف خنک می شد و آب گوارایی در اختیار اهالی میرجاوه قرار می گرفت. این سیستم برای دهه ها پابرجا بود، تا اینکه در اواخر دهه هفتاد هجری شمسی، مسئولان وقت لوله های سفالی را از زمین خارج کرده و جایگزین لوله های جدید کردند. البته در آن زمان، یک قطعه از این لوله های سفالی به موزه شهر زاهدان تحویل داده شد تا گواهی بر این تدبیر مهندسی در تاریخ منطقه باشد.

داستان یک نام و تحولات اداری

درک کامل روایت تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، بدون اشاره به پیشینه تاریخی نام گذاری این شهر و تحولات اداری آن، ناقص خواهد بود. نام میرجاوه، خود داستانی کهن را در سینه دارد که با رشادت های تاریخی در هم آمیخته است.

ریشه نام میرجاوه

قدمت نام گذاری شهر میرجاوه را به دوره افشاریان نسبت داده اند؛ زمانی که نادرشاه افشار بر مسند قدرت بود. بر اساس روایات، «میر بولان ریگی»، از اجداد طایفه بزرگ ریگی، سپهسالار نادرشاه افشار بود. او با اندیشیدن ترفندی نظامی زیرکانه، زمینه فتح هندوستان را برای نادرشاه فراهم آورد. نادرشاه نیز به پاس خدمات ارزشمند او، به فرمانفرمای کرمان دستور داد که منطقه سرحد در بلوچستان را به نام میر بولان ریگی سند بزنند. از همان زمان، محل تولد این سپهسالار نامی، به عنوان «میرجاه» معروف شد؛ «میر» به معنای «میر بولان ریگی» و «جاه» به معنای «جای و محل زندگی». به مرور زمان، این نام دستخوش تغییر شد و به شکل امروزی «میرجاوه» درآمد، تا یادآور یکی از شخصیت های برجسته تاریخی منطقه باشد.

تغییرات در تقسیمات کشوری

میرجاوه، علاوه بر پیشینه نامی خود، در طول زمان شاهد تحولات اداری مهمی نیز بوده است. از سال ۱۳۳۲ هجری شمسی، این منطقه به عنوان یکی از بخش های شهرستان زاهدان شناخته می شد و شامل دو دهستان لادیز و تمین بود. با توسعه و گسترش فعالیت های عمرانی و جمعیتی، نیاز به مدیریت مستقل تر این منطقه بیش از پیش احساس شد. در سال ۱۳۴۱، شهرداری میرجاوه در شهر میرجاوه راه اندازی شد که نشانه ای از رسمیت یافتن و اهمیت رو به رشد این مرکز جمعیتی بود. سرانجام، در اواخر سال ۱۳۹۱، میرجاوه از شهرستان زاهدان جدا شد و با مرکزیت شهر میرجاوه، به یک شهرستان مستقل ارتقا یافت. این ارتقاء، گامی مهم در مسیر توسعه و استقلال اداری این شهر مرزی بود و نقش آن را در ساختار کشوری پررنگ تر ساخت.

جایگاه یگانه در شبکه ریلی بین المللی

تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، به این خط ریلی، جایگاهی منحصربه فرد در شبکه حمل ونقل ریلی کشور و حتی در مقیاس بین المللی بخشیده است. این ایستگاه، نه تنها یک نقطه مرزی، بلکه بخشی از یک شریان حیاتی و تاریخی است که ایران را به همسایه شرقی خود متصل می کند.

بخشی از شریان حیاتی جنوب شرق

ایستگاه راه آهن میرجاوه، از سه ایستگاه راه آهن پاکستان در ایران است که نشان دهنده ابعاد بین المللی این خط محسوب می شود. این ایستگاه، بخشی کلیدی از خط آهن جنوب شرقی ایران است؛ خطوط ریلی که از سال ۱۳۴۸ هجری شمسی، با نام خطوط راه آهن سیستان و بلوچستان، فعالیت خود را آغاز کرده اند. این خط، از بدو تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه و گسترش آن تا زاهدان، نقش مهمی در جابجایی کالا و مسافر بین ایران و پاکستان ایفا کرده است.

ایستگاه هایی در مسیر تاریخ

خط آهن جنوب شرقی ایران، مسیر ریلی طولانی و پرفرازونشیبی است که از ایستگاه های متعددی عبور می کند. از رودشور زاهدان تا میل ۷۲، هر ایستگاه در این مسیر داستانی از تلاش و توسعه را در خود جای داده است. ایستگاه هایی مانند مزارآب، نمکزار زاهدان، کلات، رود ماهی، شورو، دومک، کنجانک، جیگولی، زاهدان مسافری قدیم، پدکی، کچه رود، چهار صوله، خان محمد چای، بوک، و در نهایت میرجاوه، همگی پاره های این شریان حیاتی هستند. ایستگاه میرجاوه در میان آن ها، به عنوان یک ایستگاه مرزی، درجه یک و با امکانات بالا شناخته می شود که خدمات حیاتی را در مرز ارائه می دهد.

خط عریض میرجاوه: یک ویژگی منحصربه فرد

یکی از مهمترین و منحصربه فردترین ویژگی های ایستگاه راه آهن میرجاوه و خط ریلی آن، عرض ریل است. این خط، تنها خط عریض (Broad Gauge) در دنیا با ابعاد ۱۶۷۶ میلی متر است که از کویته در پاکستان آغاز شده و تا زاهدان در ایران ادامه می یابد. این تفاوت در ابعاد ریلی با خطوط استاندارد راه آهن ایران، که عرض کمتری دارند، به چالش مهمی در تبادل بار و مسافر تبدیل شد. به همین دلیل، در زاهدان، ایستگاهی ویژه برای تغییر شاسی قطار و مرکزی برای بارگیری ساخته شد تا امکان انتقال کالاها از واگن های خط عریض به واگن های خط استاندارد و برعکس فراهم شود. این وضعیت، بر اهمیت استراتژیک میرجاوه به عنوان یک نقطه تغییر و تبادل در شبکه ریلی منطقه می افزاید. تلاش ها برای پیوند این خط با شبکه راه آهن سراسری ایران از طریق بم، حدود سال ۲۰۰۷ آغاز شد و در نهایت به عملیاتی شدن این اتصال انجامید و جایگاه میرجاوه را در ترانزیت ملی و بین المللی بیش از پیش تقویت کرد.

عبور خط عریض ریلی از میرجاوه تا زاهدان، این مسیر را به یک شگفتی مهندسی و نمادی از تبادلات بین المللی تبدیل کرده است؛ جایی که ابعاد متفاوت ریل ها، داستانی از اتصال و سازگاری را روایت می کنند.

میراثی برای آینده: ایستگاه میرجاوه، فراتر از یک سازه

با گذشت بیش از یک قرن از تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، این سازه تاریخی دیگر تنها یک ایستگاه عملیاتی نیست؛ بلکه به گنجینه ای ارزشمند از تاریخ، معماری و میراث ملی تبدیل شده است. حفظ و معرفی این میراث، برای نسل های آینده اهمیتی حیاتی دارد.

آرزوی تبدیل به موزه راه آهن

با توجه به اهمیت تاریخی و فنی خط آهن میرجاوه که حتی پیش از راه آهن سراسری ایران کشیده شده و نقش نظامی نیز داشته است، ایده تبدیل آن به یک موزه راه آهن مطرح شده است. مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان نیز این ایده را مورد بررسی قرار داده اند. تصوری دلپذیر است که روزی بخش هایی از ادوات قدیمی راه آهن و واگن های تاریخی در این ایستگاه به نمایش گذاشته شوند؛ واگن هایی که شاید زمانی بارها و مسافرانی از دوردست ها را حمل کرده اند و هر یک داستانی از گذشته را در خود نهفته اند. چنین موزه ای می تواند پنجره ای به گذشته راه آهن و تبادلات فرهنگی منطقه باشد.

پتانسیل های گردشگری و حفظ میراث

تبدیل ایستگاه راه آهن میرجاوه و مجموعه ساختمان های اطراف آن به یک جاذبه تاریخی و فرهنگی، پتانسیل های عظیمی برای توسعه گردشگری در استان سیستان و بلوچستان دارد. این مجموعه، می تواند بازدیدکنندگان را با تاریخچه پیچیده تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، معماری منحصربه فرد آن و تأثیراتش بر زندگی مردم منطقه آشنا کند. بازدید از این ایستگاه، تجربه ای متفاوت از سفر به گذشته را ارائه خواهد داد؛ جایی که می توان رد پای استعمار، تلاش های مردمان محلی و شکوه یک سازه تاریخی را در کنار یکدیگر مشاهده کرد. هرچند این ایده هنوز به طور کامل عملی نشده است، اما تأکید بر ارزش حفظ این میراث ملی، یادآور ضرورت تلاش برای نگهداری از این یادگار ارزشمند تاریخی است. این ایستگاه، فراتر از یک بنای سنگی، بخشی از هویت و حافظه تاریخی یک ملت است که باید برای نسل های آتی حفظ شود.

تأسیس ایستگاه راه آهن میرجاوه، رویدادی بیش از یک پروژه مهندسی ساده بود؛ این اقدام، حاصل تلاقی اهداف استراتژیک قدرت های استعماری، نیازهای جغرافیایی و نوآوری های معماری بود که منجر به شکوفایی یک منطقه و تبدیل یک جامعه روستایی به یک مرکز تجاری و اداری مهم شد. از ویژگی های خاص معماری سازگار با اقلیم منطقه گرفته تا سیستم آبرسانی هوشمند و جایگاه منحصر به فرد آن در شبکه ریلی بین المللی، ایستگاه میرجاوه همواره داستانی برای روایت داشته است. این ایستگاه، با پیشینه ای غنی و نقشی بی بدیل در تاریخ حمل ونقل و توسعه منطقه سرحد بلوچستان، امروز نیز به عنوان میراثی ارزشمند و گنجینه ای تاریخی پابرجا مانده است. حفظ و معرفی این یادگار از گذشته، تضمین کننده این است که داستان پرفرازونشیب و پر اهمیت ایستگاه میرجاوه، برای همیشه زنده بماند و الهام بخش نسل های آینده باشد.