حاشیه نشینی از معضلات مهم کشور است/ نیازمند تحلیل و آسیب شناسی تجارب در بازآفرینی شهری هستیم
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری سفیر سبز، نشست تخصصی با موضوع «مشارکت مردمی در بازآفرینی شهری پایدار و نوسازی بافت های ناکارآمد شهری» با حضور دست اندرکاران مختلف در حوزه بافت های ناکارآمد از جمله معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، مدیرکل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران، نماینده منتخب مجلس شورای اسلامی، مدیرکل دفتر ساماندهی بافت های ناکارآمد و در معرض خطر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، معاون مدیرکل معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی، رییس مرکز آموزش و پژوهش شورای عالی استان ها، مدیر اداره ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی وزارت کشور، دبیر کمیسیون شهرسازی و معماری مجمع شهرداران کلان شهر های ایران، مدیران و کارشناسان سازمان برنامه و بودجه و جمعی از پژوهشگران و به میزبانی دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش ها برگزار شد.
برگزاری این جلسه در راستای تحقق شعار سال و با عنایت به نام گذاری سال 1403 از سوی مقام معظم رهبری تحت عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» و نیز باتوجه به برنامه عملیاتی گروه عمران و شهرسازی مرکز پژوهش های مجلس در دستور کار قرار گرفت.
در این هم اندیشی، تحلیل بازار مسکن و ظرفیت های بافت فرسوده در راستای تامین مسکن موردنیاز و همچنین چهار محور «ارزیابی اثرات مشوق های شهرسازانه در بافت های ناکارآمد شهری»، «نقش آفرینی مردم و گروه های جهادی در بازآفرینی شهری پایدار و نوسازی بافت های ناکارآمد شهری»، «کاربرد انتقال حق توسعه در بازآفرینی شهری پایدار و نوسازی بافت های ناکارآمد شهری» و «ملاحظات استطاعت مسکن، اقشار کم درآمد، ساکنان کنونی و مستاجران و موضوع حضور اتباع در فرایند نوسازی» مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
* ضرورت تحلیل تجارب گذشته در بازآفرینی شهری
آیینی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در ادامه این نشست با اشاره به تجارب متعدد کشور در دوره های مختلف مدیریتی در زمینه مداخله مستقیم دولت، اظهار کرد: مداخله دولتی در بازآفرینی شهری از دهه 20 تا 30 شروع شد. در سال های بعد تصمیم بر این شد که بخش خصوصی توانمند در این امر مداخله کند. اما همه این تجارب نیازمند تحلیل و آسیب شناسی است.
وی با تاکید بر اینکه شتاب بخشی به نوسازی باید مردم محور باشد، گفت: در حال حاضر مردم توان مالی برای بازسازی ملک فرسوده خود را ندارند که در این زمینه می توان سازنده توانمند به این افراد معرفی کرد.
آیینی ادامه داد: همچنین باید توجه داشت که گاهی اطلاع رسانی کافی انجام نشده و از این جهت مردم به لحاظ فکری آمادگی لازم را ندارند.
وی با بیان اینکه می توان از گروه های مردمی برای توجیه مردم استفاده کرد، افزود: در موضوع نوسازی بافت فرسوده باید توجه داشت که جان مردم در اولویت است. در کشور 2 میلیون 700 هزار بنای ناپایدار داشته ایم که در حال حاضر 100 هزار واحد از این رقم کاسته شده است.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران بیان کرد: در بافت های فرسوده نظارت محله ای به شدت وجود دارد و بافت دارای هویت است؛ بنابراین نوسازی بافت باید در اولویت قرار گیرد. با نوسازی بافت ایمن سازی انجام شده، مسکن اضافی تولید و معابر اصلاح می شود.
وی توضیح داد: باتوجه به اینکه سند ملی سکونتگاه غیررسمی در دی ماه 1402 تصویب شده، نحوه اجرای این سند اهمیت زیادی دارد. چند موضوع مهم در این سند گنجانده شده؛ از جمله شهرسازی در استطاعت، مسکن تدریجی، مسکن اجتماعی، مسکن در استطاعت که بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرد و باید در زمینه نوسازی عزم ملی شکل بگیرد.
* بانک های غیردولتی تسهیلات مسکن نمی دهند
صوفی، نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی در ادامه این نشست اظهار کرد: مسکن دغدغه و نیاز واقعی اقشار زیادی است و در این حوزه، موضوع خدمات و زیرساخت همزمان با تولید مسکن مطرح شده است.
وی با بیان اینکه بیشترین حجم سکونتگاه غیررسمی شامل روستاییان مهاجر به شهر بوده، گفت: این افراد در روستا حداقل امکانات رفاهی را دارند و مجبور به نقل مکان به شهر ها می شوند.
صوفی با اشاره به اینکه برای حل مشکل مسکن درگیر پراکندگی در تصمیم گیری هستیم، گفت: بانک های غیردولتی حاضر به ارایه و پرداخت تسهیلات نیستند.
وی با بیان اینکه حل مشکل مسکن نسخه واحد و ساده ندارد، افزود: در برخی نمونه ها، ساخت در توسعه های جدید اراضی شکل می گیرد که در نتیجه محلاتی بدون هویت اجتماعی شکل می گیرد و البته ایجاد زیرساخت در این مناطق برای دولت هزینه زیادی دارد.
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس تصریح کرد: نباید به مسکن تک سونگری کنیم، در حوزه مسکن باید مدل رفتاری مان را تغییر دهیم. رویکرد اصلی بایستی تامین مسکن در بافت و شهر باشد و روی این مدل برنامه ریزی شود.
وی با اشاره به اینکه باوجود اقدامات مهم در حوزه مسکن، این امر همچنان یک دغدغه جدی میان مردم است، گفت: طبق ماده 12 قانون جهش تولید مسکن شورای عالی معماری و شهرسازی ضوابط تشویقی چهار گونه بافت ناکارآمد را تدوین و در اختیار شرکت بازآفرینی و شهرداری ها قرار داده است تا بازخورد های ضوابط دیده شود تا اصلاحات لازم در این زمینه انجام پذیرد.
صوفی خاطرنشان: اگر بخواهیم از نوسازی در قبال تامین مسکن استفاده کنیم بایستی همزمان با نوسازی بافت، خدمات و زیرساخت ها را تامین کنیم. در واقع با صرف نوسازی مسکن به اهداف بلند مدت نخواهیم رسید.
* حاشیه نشینی از معضلات مهم کشور است
روحانی، مدیرکل دفتر ساماندهی بافت های ناکارآمد و در معرض خطر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در این نشست با اشاره به بیانات رهبر انقلاب در سال 1387 درباره حاشیه نشینی، اظهار کرد: هرچند آسیب ها و مشکلات اجتماعی متنوع و متکثر است، اما از نظر رهبری مهم ترین و اولویت دارترین آنها عبارتند اعتیاد، حاشیه نشینی، فساد و فحشا، بی بند و باری و طلاق است که باید در صدر تلاش های مسیولان مربوط قرار گیرد. نقاط بحرانی و حاد در خصوص آسیب ها نیز جزو اولویت هاست که باید این نقاط سریعاً شناسایی و تدبیر شود.
وی با اشاره به تاکید رهبر انقلاب بر اولویت داشتن اعتیاد و حاشیه نشینی به عنوان معضلات اجتماعی کشور، افزود: براساس بیانات رهبری، واجب است بر مسیولان انرژی خود را در این امور بگذارند و این موارد را حل کنند.
روحانی به آسیب رساندن بلایای طبیعی به بافت های ناکارآمد اشاره کرد و افزود: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از سال 96 به این موضوع ورود کرد و اولین مورد به بازسازی دوگنبدان پرداخت که به دلیل وقوع زلزله تخریب شده بود.
وی ادامه داد: در این مقطع زمانی در دولت وقت تصمیم گرفته شد علاوه بر 700-800 واحد آسیب دیده، تعداد 2000 تا 3000 واحد اضافه بر واحد های حادثه دیده از زلزله در بافت نیز نوسازی شود.
مدیرکل دفتر ساماندهی بافت های ناکارآمد با اشاره به ضرورت اجرای طرح های تشویقی برای بازسازی بافت های فرسوده، گفت: البته باید بررسی کنیم که چند درصد مردم مورد هدف این طرح های تشویقی، موفق شدند از این تسهیلات استفاده کنند و چند درصد از مردم امکان مالی برای استفاده از این طرح ها را داشتند.
وی ادامه داد: البته باید اشاره کنم که طرح کلید به کلید حداقل در این زمان کوتاه که آغاز شده، موفقیت های زیادی داشته، اما قطعاً پیشنهاد بنیاد مسکن این است که برای بافت های ناکارآمد مختلف، یک نسخه واحد نوشته نشود و درمان های مختلف درنظر گرفته شود.
* مداخله در بافت فرسوده باید متناسب با الگوی سکونتگاه باشد
در ادامه این نشست اورک، نماینده سازمان برنامه و بودجه اظهار کرد: باید مشخص کنیم که تسهیلات نوسازی بافت فرسوده برای قشر صفر جامعه به چه شکلی برنامه ریزی شده است. مثلاً در منطقه ای مانند بندر امام خمینی، الگوی مسکن تدریجی بهترین الگو برای قشر ضعیف جامعه است.
وی با بیان اینکه مدل مداخله در بافت متناسب با الگوی سکونتگاه باید باشد، گفت: با مشخص شدن این الگو، میزان کمک دولت هم مشخص می شود؛ بنابراین انتظار می رود متناسب با هر مورد و با درنظر گرفتن ویژگی های بوم، فرهنگ و… مدل و فرآیند مداخله، میزان حمایت ها و دستگاه های مرتبط به طور دقیق و شفاف تبیین شوند.
او را با اشاره به این امر که طرح جامع مسکن به روز نیست؛ بنابراین میزان تقاضای مسکن مشخص نیست که از پتانسیل بافت چه میزان می توان استفاده نمود.
وی افزود: در طی سال های متعدد اقدامات مختلف و موثری در انواع بافت انجام شده و خیلی از بافت های ناکارآمد دیگر شرایط نامطلوب اولیه را ندارند؛ اگر چه برخی کاستی ها هست، اما کیفیت های زیست آنها ارتقا یافته است. همچنین انتظار می رود سلیقه مردم را در کار ها اثر داده شود و دیکته کننده سیاست نباشیم. از سویی شاهد آن هستیم در برخی کلانشهر ها مسکن ارایه شده ولی متقاضی وجود ندارد.
* ضرورت توجه به مستندسازی تجارب کشور
در ادامه نشست، الله دادی، معاون مدیرکل معاونت شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: نکته شایان توجه در این مسیله، بی توجهی به مستندسازی تجارب کشور و جدی نگرفتن آسیب شناسی تجربیات است تا بتوان گام های بعدی را بر مبنای تجربه های قبلی برداشت.
وی با بیان اینکه در تامین مسکن آمایش سرزمین مورد غفلت واقع شده، گفت: از یک سوء بحث احیای بافت و از سوی دیگر الحاق زمین مطرح است که باید تکلیف آن مشخص شود که در چه مناطقی باید چه راهکاری در پیش گرفت.
* تدوین گزارش در بهبود کمی و کیفی قوانین
در پایان این نشست، فرنام، مدیرگروه عمران و شهرسازی دفتر زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس ضمن جمع بندی مطالب عنوان شده، اظهار کرد: در مرکز پژوهش های مجلس به طور مستمر فعالیت هایی در بهبود کمی و کیفی قوانین و نیز در نظارت بر اجرای آنها صورت می پذیرد.
وی بیان کرد: به طور مصداقی تغییرات نسخه اولیه تا نسخه مصوب قانون جهش تولید از جمله موضوعاتی نظیر اولویت توسعه در درون شهرها، ممنوعیت استفاده از اراضی واجد ارزش بالای محیط زیستی و کشاورزی، ایجاد امکانات، خدمات روبنایی و کاربری های غیر انتفاعی و پرداخت تخفیف های صدور جواز و پایان کار، تامین پایدار مصالح ساختمانی عمده، انتشار عمومی وضعیت پیشرفت، ملاحظات چند بعدی کیفی مسکن و شهرسازی از جمله تغییرات تکمیلی قانون با مشارکت این مرکز به شمار می آید.
فرنام ادامه داد: در بعد نظارت بر اجرای قانون هم مجلدات متعددی تهیه و منتشر شده است که البته برخی موضوعات صرفاً به صورت محدود و برای دستگاه های ذیربط و نظارتی تهیه و ارسال می شود.
وی خاطرنشان کرد: باتوجه به گذشت حدود سه سال از این قانون، مقتضی است بررسی جامع از عملکرد قانون صورت گیرد و تغییرات احتمالی تقنین و رویه های اجرایی متناظر با نتایج ارزیابی انجام شود.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "حاشیه نشینی از معضلات مهم کشور است/ نیازمند تحلیل و آسیب شناسی تجارب در بازآفرینی شهری هستیم" هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "حاشیه نشینی از معضلات مهم کشور است/ نیازمند تحلیل و آسیب شناسی تجارب در بازآفرینی شهری هستیم"، کلیک کنید.